Skarb monet

W 1969 roku podczas prac budowlan ych w Pyrzycach odkryto skarb późnośredniowiecznych monet. W niewielkim naczyniu glinianym znajdowały się drobne, beznapisowe denary pomorskie, zwane Vinkenaugen. Towarzyszyło im niewiele obcych monet, pochodzących z Polski, Brandenburgii, Saksonii i Szwecji. Część znaleziska uległa rozproszeniu, ale ostatecznie do zbiorów muzealnych trafiło 2588 monet i duży fragment naczynia. Wszystkie zawarte w skarbie monety są jednorodne pod względem stylu, niestarannie wybite i mało wyrafinowane pod względem treści. Liczebnie dominują denary miast pomorskich, przede wszystkim Szczecina (782 egzemplarze), Pyrzyc (367 egzemplarzy) i Stargardu (110 egzemplarzy), pozostałe pochodzą z mennic biskupów kamieńskich (267 egzemplarzy) i warsztatów menniczych książąt pomorskich. Książęta, nadając miastom przywileje mennicze, w zakresie stempla nakazywali umieszczanie znaku gryfa jako godła państwowego i dynastii. W tej sytuacji, na stronie głównej denarów widniał symbol miasta, w przypadku Szczecina – trójwieżowa brama z hełmem w prześwicie, Pyrzyc – rozeta, czy Stargardu – gwiazda, zaś na rewersie wizerunek kroczącego gryfa. Rozpiętość chronologiczna zespołu wynosi w przybliżeniu około 100 lat, ale większa część jego składników zamyka się w 2. połowie XIV wieku. Określenie najstarszej monety jest mało precyzyjne z uwagi na anonimowy charakter Vinkenaugen. Przyjmuje się, za pośrednictwem innych datowników, takich jak monety obce noszące na sobie imię władcy, że skarb został ukryty po 1405–1410 roku.

Skarb pyrzycki przedstawia denarowy obraz mennictwa pomorskiego na przełomie XIV/XV stulecia. Był to okres największego rozwoju miast, które dzięki nadaniom i przywilejom książęcym osiągnęły dużą niezależność polityczną i gospodarczą. Zwraca uwagę liczna obecność denarów biskupów kamieńskich, będących rezultatem uprawnień menniczych wynikających z władztwa do ziemi kołobrzeskiej i kamieńskiej.

Genowefa Horoszko