Cukiernica

Pierwszym znanym źródłem uzyskiwania cukru była trzcina cukrowa rosnąca w stanie dzikim na Nowej Gwinei, skąd trafiła na kontynent azjatycki. Po podboju Indii przez Aleksandra Macedońskiego w IV wieku p.n.e. dotarła do Europy informacja o roślinie rodzącej słodki miód. Cukier paradoksalnie nazwano solą indyjską, a jego zastosowanie ograniczało się do celów leczniczych, ponieważ był bardzo drogi. Za sprawą Arabów uprawa trzciny cukrowej od VII wieku rozwinęła się na Bliskim Wschodzie i tam ją poznali Europejczycy w czasie wypraw krzyżowych. Krzysztof Kolumb w 1493 roku zabrał sadzonki do Ameryki, gdzie wkrótce powstała pierwsza plantacja. Stamtąd cukier popłynął – dosłownie – do Europy. Nadal jego cena była wysoka, pozostawał więc produktem luksusowym, obecnym jedynie w zamożnych domach. W XIX wieku w Europie zaczęto produkować cukier z buraka – nie od razu jednak stał się powszechnie dostępny. Do słodzenia potraw używano raczej miodu i lukrecji. W pierwszej połowie tego stulecia cukier nadal był pilnie strzeżonym skarbem, dlatego ówczesne cukiernice mają formę szkatułek zamykanych na kluczyk. Świadczyły o zamożności domu, będąc zarazem ozdobą stołu, dlatego często wykonywano je ze srebra.

Cukiernica skrzynkowa stała się zatem przedmiotem obowiązkowym w ofercie każdego liczącego się złotnika. W Lublinie w 1. połowie XIX wieku czołowym mistrzem tej profesji był Karol Michał Ernest Rotkiel (1800–1864) pochodzący z Warszawy i działający w naszym mieście od roku 1831. Prowadził pracownię w należącej do niego kamienicy przy Krakowskim Przedmieściu 21. Jego cukiernica ma prostą formę utrzymaną w stylu klasycyzmu i oszczędną dekorację z reliefowych ornamentów. Nóżki w formie uskrzydlonych lwich łap podkreślają jej monumentalny charakter, przez co bardziej przypomina sarkofag niż naczynie na łakocie.

Barbara Czajkowska