List do Emilii Ratz

List Haliny Altman do Emilii Ratz na sześciu stronach. Z treści listu, w którym autorka usilnie przekonuje przyjaciółkę do wstąpienia do wojska:

„Moi mili! Oboje poruszacie w swoim liście kwestię niepokojącą Was, a rzeczywiście bardzo aktualną. Wasze wątpliwości są dowodem tego, że jesteście bardzo słabo poinformowani w sprawach polskich. Zrozumiałe, że nie mieliście ostatnio czasu na bliższe wzięcie udziału w życiu Z.P.P. [Związku Patriotów Polskich; zob. notę do MPOLIN-A4.1.44], ale sądzę, że obecnie będziecie już rzeczywistymi uczestnikami wszelkich poczynań Związku na Waszym terenie (wydaje mi się, że tam jakiś oddział powinien być). [...] Widzisz Miluś, trochę mi przykro, ale napiszę Ci co myślę, wiesz przed Tobą nie chcę ukrywać. Mnie się wydaje, że w chwili obecnej (po otrzymaniu dyplomu) Waszym obowiązkiem jest wstąpienie do I Polskiego Korpusu. Pamiętam, jeszcze wiosną, pisałaś, że nie wiesz jak postąpić. Ja Ci wtedy radziłam, żebyś kończyła Instytut. Teraz jest sytuacja trochę inna. Instytut skończyłaś, masz na razie pracować jako pomocnik majstra (zresztą to nieważne, byłoby to samo, gdybyś miała być od razu inżynierem). Międzynarodowa sytuacja polityczna, a szczególnie położenie w Polsce wymaga od nas utworzenia zwartych, jednolitych, politycznie świadomych sił zbrojnych. Wg mnie obowiązkiem każdego z nas jest wzięcie udziału w organizacji naszej armii. Pamiętam, kochana, jak wtedy pisałaś, że może przyniesiesz więcej pożytku pracując jako inżynier, niż będąc niewykwalifikowaną sanitarjuszką. Wtedy przyznałam Ci rację, ale obecnie powtarzam jeszcze raz, sytuacja jest odmienna. Znajdując się w naszych szeregach, będziesz nie tylko prostą sanitarjuszką, czy radjotelegrafistką (jak ja), ale będziesz żołnierzem świadomym celów naszej walki, mającym jasny obraz przyszłej Polski. | Jasne, droga moja, że to wszystko co tu napisałam, może Ci się wydać niesłusznym. Postąpisz, jak będziesz uważać za stosowne, w każdym razie powinniście przyjąć udział w życiu polskim w Z.S.R.R. Czy czytujecie polską prasę (Nowe Widnokręgi, Wolna Polska)?”.

oprac. Maria Karachentseva, Przemysław Kaniecki