Naczynie o kulistym dnie typu IVA1 (Wiślański)

Zrekonstruowana, zdobiona misa gliniana o kulistym dnie pochodzi z wyposażenia grobowca kultury amfor kulistych, który przypadkowo zniszczono na początku lutego 1934 roku w lesie koło Dębogóry w trakcie kruszenia kamieni, podczas budowy szosy z Gryfina do Widuchowej. Telegram o odkryciu przesłał szczecińskim muzealnikom Richard Hackbarth, dyrektor szkoły w Widuchowej. O znalezisku został także powiadomiony właściciel majątku w Dębogórze, kapitan Walter Coste, który kilka dni później czynnie uczestniczył w zabezpieczeniu i badaniach innego grobu z młodszej epoki kamienia ujawnionego w podobnych okolicznościach.

Przybyły na miejsce odkrycia kustosz szczecińskich zbiorów archeologicznych, Hans Jürgen Eggers (1906–1975) ustalił jedynie, że zniszczony grobowiec był zbudowany z dużych płyt kamiennych tworzących skrzynię, której połowa znajdowała się pod głazem narzutowym o średnicy 3-4 m. Jednak głaz ten nie został przetransportowany i ułożony w celu nakrycia grobowca. Ludność kultury amfor kulistych, która między połową IV a połową III tysiąclecia przed naszą erą kultywowała ideę budowy monumentalnych grobowców z konstrukcjami kamiennymi, zapewne celowo umieściła grób skrzyniowy koło niego, aby nadać założeniu cechy megalityczne. Niestety, o samym pochówku nie zachowały się żadne informacje.

Prócz zdobionej misy, która podczas wydobywania rozpadła się na kawałki, w grobie znaleziono siekierkę wykonaną z krzemienia, która była włożona do prezentowanego naczynia ceramicznego. Analogiczne wyposażenie i zapewne konstrukcję miał grób odkryty w początkach XX wieku w Wierzchowie, w powiecie drawskim, gdzie pod dużym głazem narzutowym znaleziono siekierkę krzemienną i zdobioną misę glinianą.

Krzysztof Kowalski