Kyliks czarnofirnisowany

Kyliks to w ceramice Starożytnej Grecji jeden z najpopularniejszych kształtów naczyń służących do picia wina. Składa się z niezbyt głębokiej, ale szerokiej czaszy z dwoma uchwytami (nazywanymi imadłami) umieszczonej na nóżce. Wilanowski egzemplarz wykonano z czerwonawej gliny, jej kolor skrywa jednak na większości powierzchni czarny firnis. Naczynie zachowało się do naszych czasów w całości, jednak z poważnymi ubytkami i wykruszeniami.

W jakiej technice je wykonano? Najpierw wytoczono na kole garncarskim i doklejono uchwyty. Po przeschnięciu powierzchnię pokryto firnisem, czyli delikatną, specjalnie przygotowaną i oczyszczoną glinką bogatą w żelazo. Jednak czarny kolor pojawiał się dopiero po wypale w piecu. Najpierw kyliks wypalano w atmosferze z dostępem tlenu, a po osiągnięciu odpowiedniej temperatury odcinano jego dopływ (zamykając otwory pieca i być może dokładając mokrego drewna), dzięki czemu zawarte w wierzchniej glince tlenki żelaza ulegały redukcji i zmieniały kolor z czerwonego na czarny. Glinka ta także lekko się nadtapiała – nadając naczyniom charakterystyczny, satynowy połysk, który na kyliksie widoczny jest do dziś.

Takie pokryte w całości firnisem przedmioty pojawiają się około połowy VI wieku, a już w II. połowie V wieku są już szeroko rozpowszechnione. Mają one zwykle charakter głównie użytkowy.