Pamiątki Ryszarda Rozentala Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN

Ryszard Henryk Rozental uciekł do ZSRR z rodzicami. Nie znamy bliżej ich losów; z relacji Janiny Rozental, która wyszła za Ryszarda kilkanaście lat po wojnie, a przekazała do muzeum pamiątki po zmarłym mężu w 2. dekadzie XXI w. i opowiedziała wówczas jego historię, wynika, że rodzice, Dawid Szymon i Ałta Euchume Rozentahlowie (Rozentalowie), zostali w Związku Radzieckim zabici w napadzie rabunkowym.
Z zachowanych dokumentów wiemy, że Ryszard Rozental studiował w Tomskim Instytucie Medycznym. Indeks studiów lekarskich ma jednak zaliczenia tylko z pierwszego semestru roku akademickiego 1941/1942. Osiemnastolatkowi udało się bowiem dostać do Polskich Sił Zbrojnych, tzw. Armii Andersa, co, jak wiadomo, nie było łatwe, z jednej strony z uwagi na utrudnienia dla Żydów polskich stawiane ze strony ZSRR, z drugiej antysemickie uprzedzenia dużej części samych żołnierzy PSZ, także kadry.
Ryszard Rozental ostatecznie trafił do Wielkiej Brytanii, skąd wyleciał na szkolenia lotnicze do Kanady i USA. Był pilotem Royal Air Force (w kolekcji muzealnej znajdują się: jego czapka pilota, niewielkie lotnicze urządzenie pomiarowe, zdjęcia, karty do gry). Po wojnie wrócił do Polski i był tłumaczem, świetnie znając angielski.
Paradoksalnie, również pamiątki Ryszarda ze Stanów Zjednoczonych, Kanady i Wielkiej Brytanii można uznać za przynależne do opowieści o jego „ocaleniu na Wschodzie”.

Przemysław Kaniecki