„Polacy, portrety współczesne” Krzysztofa Gierałtowskiego Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN

Fotografik Krzysztof Gierałtowski (ur. 1938) od lat 60. XX w. portretuje znaczące postacie polskiego życia intelektualnego, kulturalnego i społecznego. Przez lata jego fotografie złożyły się w cykl „Polacy, portrety współczesne”, liczący ponad 300 tys. negatywów, (https://culture.pl/pl/tworca/krzysztof-gieraltowski, dostęp 3.11.2020).

Kilka z tych czarno-białych portretów znajduje się w kolekcji Muzeum POLIN. Jest wśród nich przenikliwy wizerunek Hugo Steinhausa, matematyka i aforysty, pełen młodzieńczej werwy portret reżysera Romana Polańskiego oraz fotografia pisarza Jerzego Kosińskiego. W swych portretach „zasłoniętych”, w których twarz modela skrywa się za rekwizytem, jak w przypadku malarki i poetki Erny Rosenstein oraz reżysera Erwina Axera, poprzez ten prosty zabieg artysta odsłania bogactwo wewnętrznego świata swych bohaterów. Do najbardziej przejmujących portretów należą zdjęcia wielkich twórców sportretowanych w ich późnej starości: malarza Jonasza Sterna, pisarza Juliana Stryjowskiego, poety Adama Ważyka oraz historyka Mariana Małowista. Tych wybitnych przedstawicieli polskiej nauki i kultury łączy żydowskie pochodzenie i żydowski los. Zagłada, którą przeżyli jako dzieci (Polański, Kosiński) czy dorośli (Małowist, Rosenstein, Stern, Steinhaus, Axer) albo z jej ogromem, bólem i pustką zmierzyli się po powrocie do kraju, jak Adam Ważyk i Julian Stryjkowski.

Renata Piątkowska