Żydowskie tematy Wojciecha Weissa Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN

Wojciech Weiss (1875–1950), malarz, rysownik i grafik urodzony w Leordzie na Bukowinie (ob. Rumunia), od 1890 r. mieszkał w Krakowie. Studiował w tamtejszej Szkole Sztuk Pięknych, uczył się także w Paryżu i we Włoszech. Weiss to artysta wszechstronny, uprawiał malarstwo, grafikę, a nawet rzeźbę, zostawił też ogromną ilość szkiców i rysunków. Jego malarstwo należy do najwybitniejszych osiągnięć sztuki Młodej Polski, również w okresie dwudziestolecia międzywojennego zachowało siłę rozwoju i oddziaływania (więcej o artyście: https://culture.pl/pl/tworca/wojciech-weiss, dostęp 19.09.2021).
W zbiorach Muzeum POLIN znajdują się prace, które za Jackiem Friedrichem nazwać można „Żydowskimi tematami Wojciecha Weissa” (J. Friedrich, „Żydowskie tematy Wojciecha Weissa”, w: „Żydowskie tematy Wojciecha Weissa”, kat. wystawy, Muzeum Historyczne Miasta Krakowa, Kraków 1999, s. 7). To rysunki i pastele z motywami cmentarza żydowskiego w Strzyżowie. W tym malowniczym, otoczonym piękną naturą miasteczku artysta namalował też inne, niezwykłe, pełne ekspresji i siły witalnej obrazy olejne: „Wiosna” (1898; Muzeum Narodowe w Warszawie), „Promienny zachód słońca” (1900; w zbiorach Muzeum Narodowego w Poznaniu), „Maki” (1902; depozyt w Muzeum Narodowym w Krakowie).
Kolekcję prac Weissa uzupełniają dzieła odwołujące się do pogromów Żydów w czasie Wielkiej Wojny: szkic olejny „Wygnanie”(MPOLIN-M1071) i nie pozostawiający nikogo obojętnym obraz „Pogrom” (ok. 1918; MPOLIN-M171).
Pod koniec szczęśliwego życia, kariery pełnej sukcesów i zaszczytów (Weiss był rektorem krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych w latach 1918–1919, 1933–1934, 1935–1936) malarz pisał: „[…] artyści są kochankami bogów nieśmiertelnych, nie starzeją się nigdy, tak namiętnie nie kochałem życia – teraz dopiero czuję, że piję nieśmiertelność” (z notatek artysty).
Wszystkie prace pochodzą z kolekcji rodziny Wojciecha Weissa.
Renata Piątkowska