Fonograf Edisona

Fonograf to pierwsze urządzenie do mechanicznego nagrywania i odtwarzania dźwięków. Jego twórcą był Thomas Edison, który prace nad urządzeniem rozpoczął w lipcu 1877 r. w swoim laboratorium w Menlo-Park w USA. Patent na fonograf uzyskał Edison 15 I 1888 r. Wkrótce rozpoczął on eksploatację wynalazku, zakładając przedsiębiorstwo Edison Speaking Phonograph Company. Pierwszy fonograf składał się z metalowej membrany drgającej pod działaniem fal dźwiękowych, do której był przymocowany rylec wycinający rowki w nałożonej na walec cienkiej ołowianej tulei. Walec obracał się i równocześnie przesuwał wzdłuż osi poziomej, a rylec wycinał w ołowiu spiralny rowek o zmieniającej się głębokości zależnie od amplitudy drgań (był to tzw. zapis wgłębny). Z tak wyżłobionej powierzchni walca można było odtwarzać zarejestrowany dźwięk w tym samym urządzeniu: wprowadzony do rowka wierzchołek igły powodował mianowicie przy obrotach walca takie same drgania membrany, jakie wykonywała ona uprzednio pod działaniem fal dźwiękowych. Metalowa powłoka walca nie zapewniała jednak dostatecznie dobrej jakości odtwarzania dźwięku, więc w toku dalszych doświadczeń Edison zastąpił ją powłoką woskową. Łańcucki fonograf posiada na metalowym blacie skrzynki tabliczkę z tekstem patentu, zaś jego wałek pokryty jest rytymi rowkami, świadczącymi o użytkowaniu przedmiotu.

Joanna Kluz