Beduini w Libanie

Obok dostarczania pompatycznych scen batalistycznych, nurt XIX-wiecznego orientalizmu zapoznawał ze współczesnością odległych krain, wspomagając badania etnograficzne i stymulując romantyczną modę na estetykę Baśni tysiąca i jednej nocy. Jednym z pierwszych polskich artystów, którzy uczestniczyli w wyprawach na Bliski Wschód, był Franciszek Tepa. Malarz kształcił się u Jana Maszkowskiego we Lwowie, Ferdinanda Georga Waldmüllera w Wiedniu i Wilhelma Kaulbacha w Monachium. Jego dzieło Beduini w Libanie stanowi reminiscencję dołączenia w latach 1852–1853, w zastępstwie Juliusza Kossaka, do ekspedycji hrabiostwa Adama i Katarzyny Potockich. Arystokraci, wyruszywszy linią pasażerską Lloyda z Triestu do Aleksandrii, zwiedzili Egipt z Nubią, Ziemię Świętą, późniejszy Liban, Syrię i Turcję. Oprócz rysownika zabrali ze sobą także przyjaciela domu, hrabiego Kazimierza Potulickiego oraz Maurycego Manna, redaktora krakowskiego „Czasu” założonego przez Potockiego. Na łamach dziennika ukazywały się cyklicznie Listy ze Wschodu zebrane następnie w trzytomową książkę Manna Podróż na Wschód (Kraków 1854–1855). Tepa przywiózł do ojczyzny wiele szkicowników, na podstawie których zaczął malować obrazy pokazane na Wystawach Powszechnych krakowskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w 1854 i 1855 roku. Mieszkając następnie przez sześć lat w Paryżu, dzięki wsparciu polskich protektorów, artysta podjął dodatkowe nauki u najpopularniejszego malarza orientalisty Léona Cognieta oraz portrecisty europejskich dworów Franza Xavera Winterhaltera. Niesłabnąca popularność tematyki arabskiej powodowała, że powracał wielokrotnie do oazowych i pustynnych pejzaży oraz rysunkowych, akwarelowych, rzadziej olejnych studiów kostiumologicznych ich mieszkańców. Praca przechowywana w zbiorach Muzeum Narodowego w Szczecinie, po raz pierwszy eksponowana podczas paryskiego Salonu 1861 roku, należy do największych formatowo i najbardziej akademicko wypracowanych kompozycji tego typu.

Szymon Piotr Kubiak