Patera

Patera

Okrągła płaska patera dekorowana jest po środku głową Meduzy. Była to w Mitologii jedna z sióstr – Gorgon, najmłodsza i najgroźniejsza, która zamiast włosów posiadała na głowie wijące węże, a ich spojrzenie sprawiało, że to, co na nią patrzyło – kamieniało. Meduza poskromiona została przez Perseusza, który pokazał jej własne odbicie w tarczy i tym samym – pokonał ją własną bronią. Jej twarz na paterze wzorowana jest na starożytnej rzeźbie zwanej Meduzą Rondanini, która była częstym motywem cytowanym przez artystów różnych gałęziach sztuki i rzemiosł, w kolejnych stuleciach, czego przykładem jest prezentowana patera. Głowę Gorgony otaczają dwa dekoracyjne pasy, oddzielone od siebie rzędem pełnoplastycznych perełek. Jeden z pasów ukazuje cztery skrzydlate kobiety trzymające w dłoniach kwiaty lub palmy, a pomiędzy nimi umieszczony został ornament z wolutowo ułożonej wici roślinnej – arabeska. W pasie znalazła się dynamiczna scena ukazująca postacie kobiet i mężczyzn walczących z Centaurami. Scena zamknięta jest biegnącym wzdłuż całego brzegu ornamentem opartym na sekwencji wywiniętych na zewnątrz liści – palmecie.

Według dawnego opisu inwentaryzacyjnego patery, ukazana w zewnętrznym pasie scena ukazuje historię zaczerpniętą z Centauromachi -  w mitologii greckiej była to walka Centaurów z Lapitami. Był to temat, po który sięgano z uwagi na możliwość brawurowego ukazania wielu sylwetek ludzkich w dynamicznych pozach. Górna część patery połączona jest z nóżką o formie odwróconego kielicha, połączonego z krótką podstawą, na której spoczywa sama taca.

Nieznana jest wytwórnia, w której powstał obiekt podobnie jak czas powstania. Z uwagi na formę przedmiotu, a także wykorzystany materiał – żeliwo – możemy uznać, że patera powstała w II. poł. XIX wieku.

Meduza, Gorgona, Centauromachia, Centaury, palmeta, żeliwo, arabeska, figury kobiece