Drzwi do dużego domu ginna

Drzwi do dużego domu ginna (w języku dogo-so ginna oznacza „wielki dom”, ale też „wielka rodzina”). Ginna jest siedzibą patriarchy rodu (ginna bana), który mieszka w niej razem ze swoimi żonami oraz dziećmi. Jest też jednocześnie świątynią ku czci przodków – założycieli rodu. Ten szczególny dom jest konstrukcją piętrową. Według antropolożki Barbary DeMott, w domu ginna można wyróżnić trzy różne przestrzenie. Parter to część mieszkalna zajmowana przez ginna bana i jego rodzinę. Na piętrze znajdują się spichlerze rodziny, natomiast taras uformowany na płaskim dachu, otoczony niewielkim murkiem, jest przestrzenią rytualną. To na nim odbywają się tańce w maskach podczas święta Dama. Tu również, w niskich pomieszczeniach znajdują się ołtarze ku czci przodków.

Dom ginna bana ma kształt prostopadłościanu, dominuje nad innymi parterowymi domami, ponieważ jest od nich wyższy o ok. 1,5 metra. Wnętrze domu podzielone jest na kilka pomieszczeń, które pozbawione są okien. Najważniejszym z nich jest dembere zajmowane przez mężczyznę. Znajduje się w nim podwyższenie uformowane z cegieł banco, które służy ginna bana za łóżko. Charakterystycznym elementem dużego domu jest fasada z niszami poświęconymi przodkom rodziny. Ich wygląd został w następujący sposób opisany przez Ogotemmelego Dolo: „W pionie dwa rzędy po pięć kolumn to dziesięć palców i kiedy patrzy się na dom od frontu, widzi się dwie wyciągnięte ręce. Wnęki to mieszkania przodków, zajmowane przez nich według porządku urodzenia, poczynając od górnego rzędu. Nie powinno się ich nigdy zastawiać, bo przodkowie potrzebują powietrza, by móc oddychać”. Drzwi wejściowe znajdują się na środku fasady, pomiędzy dwoma rzędami pionowych, wąskich wnęk nazwanych przez Ogotemmelego „kolumnami”.

Ewa Prądzyńska