Prorok Eliasz

Dzieje proroka Eliasza opisane są w Księgach Królewskich Starego Testamentu i odczytywane jako zapowiedź nadejścia Mesjasza. Eliasz głosił słowo Jahwe królowi Achabowi, który pod wpływem żony Izebel zaprowadził kulty bałwochwalcze. Bóg posłał Eliasza do miasta Sarepta, gdzie mieszkał u wdowy, wskrzesiwszy jej zmarłego syna. Król Achab obarczył Eliasza odpowiedzialnością za nieszczęścia Izraela (susza jako kara za kult bałwochwalczy). Eliasz udowodnił fałszywość Baala, złożył ofiarę całopalną Jahwe na Górze Karmel i rozwiał wątpliwości o słuszność kultu bożka, którego prorocy zostali zabici. Krainę opuściła susza i głód. Mimo to królowa przysięgła śmierć Eliaszowi, który ukrył się na pustyni. Tan objawił mu się anioł, a kruki przynosiły pożywienie. Z polecenia Boga prorok udał się do Damaszku, namaścił Chazaela i Jehu królami, a Elizeusza prorokiem, swoim następcą. Razem z Elizeuszem Eliasz wędrował do Bethel i Jerycho, gdy przeszli między rozstąpionymi wodami Jordanu –  zostawił uczniowi swoje okrycie i wstąpił do nieba na wozie ognistym zaprzężonym w konie. Według niekanonicznej "Apokalipsy Eliasza" ma on wraz z Henochem w czasach ostatecznych sprzeciwić się antychrystowi, zabici, mają zmartwychwstać by go pokonać. Wielu teologów prawosławnych wierzy, że Eliasz powróci przed ponownym przyjściem Chrystusa aby umrzeć fizycznie, a następnie zmartwychwstać. Na gruncie prawosławia rosyjskiego od XVIII w. utrwaliło się obrazowanie dziejów proroka wraz z wniebowzięciem na ognistym rydwanie, jak na prezentowanej ikonie. Ikonografia ta była szczególnie popularna u staroobrzędowców na północy Rosji, wierzących, że prawdziwa droga do nieba prowadzi przez ogień. Święto proroka Eliasza obchodzone jest przez wschodnich chrześcijan 20 lipca (2 sierpnia wg kalendarza juliańskiego).

Teresa Bagińska-Żurawska https://orcid.org/0000-0002-9243-3967