Kompozycja bezprzedmiotowa

Kazimierz Podsadecki należy do najważniejszych przedstawicieli polskiej awangardy artystycznej okresu dwudziestolecia międzywojennego. Absolwent Wydziału Sztuk Zdobniczych Szkoły Przemysłowej w Krakowie (1923) współpracował jako grafik i typograf z tamtejszymi czasopismami o ogólnopolskim zasięgu: „Zwrotnicą”, „Na Szerokim Świecie” i „Światowidem”. W projektach wydawniczych stał się pionierem techniki fotomontażu na rodzimym gruncie. Wystawiając dzieła malarskie z konstruktywistami skupionymi wokół warszawskiego ugrupowania Praesens, wyróżniał się oryginalnym językiem formalnym bliskim włoskim futurystom. Stosował go także w dekoracjach teatralnych, w których czerpał z rozwiązań scenodynamiki Enrica Prampoliniego. Wraz z drugim krakowianinem, Januszem Marią Brzeskim, Podsadecki angażował się w promocję międzynarodowych twórców nowych mediów. Zorganizował I Wystawę Fotografii Modernistycznej w Muzeum Przemysłowym (1931), sam powołując Studio Polskiej Awangardy Filmowej (1932). Pokłosiem współpracy Podsadeckiego i Brzeskiego był eksperymentalny film krótkometrażowy Beton (1933). Kompozycja bezprzedmiotowa (1933) ze zbiorów szczecińskich ukazuje powolne wycofywanie się ze skrajnie awangardowych postaw malarskich poprzednich lat. Wbrew swojej nazwie, stosowanej za teorią Kazimierza Malewicza jako ekwiwalent abstrakcji (niem. ungegenständlich, gegenstandslos, z ros. bespredmetnyj), zawiera wyraźne nawiązania do świata rzeczywistego. Poprzez wybór motywu – klasyczną martwą naturę – zbliża się natomiast do tematyki dominującej w krakowskim środowisku lat trzydziestych XX wieku, zdominowanym przez koloryzm. Podsadecki ciążył ku niemu także w drugiej połowie dekady, stylizując misy, wazony i owoce w sposób przypominający dokonania francuskich purystów. Jednocześnie zachowywał ulubiony zestaw abstrakcyjnych rozwiązań – uniezależnienie linearnego konturu i plamy, nakładające się nawzajem geometryczne płaszczyzny kolorowych „filtrów” oraz dekoracyjne ameboidalne figury.

Szymon Piotr Kubiak