Lufa armatnia ze Stanisławowa.

Lufa armatnia ze spiżu z 1740 roku opisywana poniżej pochodzi ze zbiorów Potockich i jest oznaczona nr. inw. S 608 MŁ. Armaty należą do broni palnej miotającej, wykorzystującej energię spalania prochu. Jej historia sięga XIII wieku i dalekich Chin. W Europie ten typ broni pojawił się na początku XIV wieku, pierwszy raz w bitwie pod Crécy 26 sierpnia 1346. W zbiorach Muzeum – Zamek w Łańcucie są eksponowane same lufy armatnie bez lawet -  nieodzownej części każdej armaty pozwalających na przemieszczanie a także ustawianie ich w pionie i poziomie. Każda lufa nadaje pociskowi (kuli) ruch postępowy, a w przypadku luf gwintowanych dodatkowo ruch obrotowy, poprawiając celność i skuteczność. Eksponowana w Muzeum – Zamku lufa należy do grupy niegwintowanych, strzelających kulami (pociskami) sferycznymi wykonanymi z kamienia lub żeliwa. Wykonana jest ze spiżu - stopu miedzi

z cyną, cynkiem i ołowiem. Lufa ma długość 2,45 m, kaliber 9 cm, zagwożdżony zapał i bogate zdobienie oraz uszy w kształcie delfinów, wygiętych pałąkowato

i pokrytych łuskami. Pomiędzy zapałem a uszami umieszczono herb Pilawa pod koroną z pięcioma stylizowanymi piórami w otoczeniu mobilów herbowych, pod herbem umieszczono order Orła Białego. Najniżej umieszczono napis IOSEPHUS·APOTOK;INSTANISLAVOV·ZBARAZ·BRODY·NIEMIEROW·POTOK/PAL·CRL·TER·KIIOVIR·SUPR·EXERCIT·REC·POL:DUX·WARSAW·SNIAT·LEZAYS·CAPITA·ADPROFLGATIONEM·HOSTIUM·FORTALITIS·STANISLAO·POLIENSIS·DEFENSIONEM·FIERI·IVSST· MDCCXL

Pomiędzy uszami a wylotem lufy umieszczono płaskorzeźbę przedstawiającą św. Andrzeja a poniżej plakietę z napisem GLORIA META MIEHI. Jeszcze niżej znajduje się owalne pole w ornamencie z napisem S ANDREEAS

Cała lufa, mimo śladów używania, zachowana jest w bardzo dobrym stanie. Zobaczyć ją można w Wielkiej Sieni Zamku Łańcuckiego, wspartą na dwóch drewnianych postumentach w barwach herbowych ozdobionych herbem Pilawa.

 Nasza lufa pochodzi ze Stanisławowa (obecnie Iwano – Frankiwsk). Stanisławów został założony przez kasztelana krakowskiego i hetmana polnego krakowskiego Andrzeja Potockiego 7 maja 1662 r. w widłach rzeki Bystrzycy (Nadwórniańskiej i Sołotwińskiej) w pobliżu wsi Zabłatowa. 14 sierpnia 1663 r., we Lwowie, król Jan Kazimierz zatwierdził lokację miasta na prawie magdeburskim. Stanisławów wraz z pobliskim Haliczem, zwłaszcza po upadku Kamieńca Podolskiego, stanowił ważną fortecę w systemie obrony południowo – wschodniej granicy Rzeczypospolitej. Nazwę miasta należy wiązać

z imieniem pierworodnego syna Andrzeja Potockiego, bohatera Odsieczy Wiedeńskiej który poległ podczas szarży chorągwi husarskiej koronnej kasztelana A. Potockiego pod Wiedniem 12 września 1683 roku lub imieniem ojca, Stanisława „Rewery” Potockiego, hetmana wielkiego koronnego, wojewody m. in. kijowskiego, krakowskiego, podolskiego, uczestnika co najmniej 46 bitew, w wojny ze Szwedami (Potopu), wojen kozackich, powstania Chmielnickiego, Viktorii Cudnowskiej.