Jadwiga Mrozowska i Andrzej Mielewski jako Klara i Albin. Teka Melpomeny

Grafika pochodzi z Teki Melpomeny wydanej w 1904 roku w Krakowie pod kierunkiem S. Szreniawy-Rzeckiego. Teka zawiera blisko 40 karykatur litograficznych ukazujących w ujęciu satyrycznym aktorów scen krakowskich. Opracowali je młodopolscy artyści: W. Bystrzyński, K. Frycz, S. Kuczborski, A. Procajłowicz, S. Szreniawa-Rzecki, K. Sichulski, W. Wojtkiewicz – bywalcy słynnej Jamy Michalika. Odbito je bezpłatnie dzięki Zenonowi Pruszyńskiemu prowadzącemu słynny krakowski zakład litograficzny, a środki pozyskane ze sprzedaży teki miały zasilić fundusz emerytalny teatru.

Witold Wojtkiewicz sportretował Jadwigę Stanisławę Mrozowską-Toeplitz i Andrzeja Mielewskiego w rolach Klary i Albina w sztuce Śluby panieńskie Aleksandra Fredry. Oboje artyści byli związani między innymi z Teatrem Miejskim w Krakowie. Mielewski, właśc. Andrzej Sidor (Sydor) (1867–1916) – jako reżyser teatralny i aktor współpracował ze Stanisławem Wyspiańskim i Tadeuszem Pawlikowskim. Jadwiga Mrozowska (1880–1966) poza Krakowem grywała na scenach Warszawy, Łodzi, Wilna, Grodna. W 1907 roku wyjechała do Włoch. Jej pasją było podróżowanie. Podczas ekspedycji do Azji odkryła między innymi przełęcz w Pamirze, którą nazwano jej nazwiskiem.

W scenie ujętej satyrycznie, przedstawiającej siedzącą przy stole Klarę i ocierającego łzy Albina, Wojtkiewicz posługuje się charakterystyczną dla karykatury groteską i przerysowaniem, widocznym zwłaszcza w postaci mężczyzny. Zastygłe w swoich pozach, bliskie marionetkom postaci zostały nakreślone typową dla artysty pełną ekspresji, miękką, płynną linią. Wojtkiewicz, należący do najoryginalniejszych artystów Młodej Polski, pierwsze karykatury publikował na łamach „Liberum Veto”, „Chochoła”, „Kuriera Warszawskiego”, „Wędrowca”. Jako karykaturzysta współpracował z kabaretem „Zielony Balonik”, tworząc między innymi zaproszenia na odbywające się w Jamie Michalika spektakle kabaretowe.

Anna Hałata