Para przodków

Przedstawienie pary przodków ma dla Dogonów znaczenie symboliczne. Liczba „2” jest bowiem oznaką doskonałości i równowagi boskiej oraz ludzkiej.

Choć u Dogonów małżeństwo jest swoistym kontraktem zawieranym przez dwie rodziny, dużą rolę odgrywają też uczucia. W ich tradycji ustnej jest wiele przykładów pieśni i poematów wychwalających ukochaną kobietę-żonę.

Wśród Dogonów istnieje endogamia, czyli tradycja zawierania małżeństw w obrębie własnej grupy. Mieszkańcy kraju Dogonów bardzo negatywnie wyrażają się o mieszanych małżeństwach. Z ludami Bozo i Kurumba, mieszkającymi w sąsiedztwie łączy ich mityczne braterstwo i związki seksualne z przedstawicielami tych grup traktowane są jak kazirodztwo. Fulbejowie – kolejni sąsiedzi, zajmujący się pasterstwem traktowani są przez Dogonów pogardliwie. Mężczyźni choć adorują Fulbejki, uważają je za złe partnerki niepotrafiące sprostać obowiązkom żony rolnika.

Mężczyzna może mieć więcej żon, ale najważniejszą („wielką żoną”) jest zawsze ta, która jako pierwsza zamieszkała u męża, czyli matka jego pierwszego dziecka. U Dogonów istnieje pewna swoboda seksualna, zdarzają się porwania żon, tolerowane jest też posiadanie kochanków, jednak wierność małżeńska jest wielką, docenianą wartością.

Para przodków odnosi się prawdopodobnie do mitycznych Nommo, którzy nie posiadali wyraźnie wyodrębnionych cech charakterystycznych dla jednej płci. Przywołanie męskiej i żeńskiej jedności nie służy tylko podtrzymaniu płodności, jest też narzędziem zapewniającym życzliwość przodków. Identyczna wielkość przedstawionych postaci demonstruje idealne, harmonijne zjednoczenie małżonków.

Ewa Prądzyńska