Postać Nommo

Nommo są najważniejszymi bóstwami w mitologii Dogonów. Uczestniczyły w narodzinach pierwszych ludzi oraz przyczyniły się do powstania świata będącego środowiskiem współczesnych Dogonów. U zarania wszechświata porządek ustanowiony przez boga stwórcę Ammę został zachwiany po skalaniu Ziemi przez Yurugu (Ogo). Amma wyznaczył więc jednego z posłusznych mu Nommo Anagonno do naprawienia szkód wyrządzonych przez zbuntowanego Yurugu. Wybranego na ofiarę O Nommo najpierw wykastrował, a następnie uśmiercił. Z kastracji bóstwa zrodziła się Sigi Tolo (Syriusz A), gwiazda będąca według Dogonów centrum (lub pępkiem) wszechświata. Śmierć O Nommo dała początek pierwszym ziarnom ryżu i prosa, które wykiełkowały w kałuży jego krwi. Amma zaniósł krwawiące ciało Nommo na zachód, ułożył je na kocu i rozciął brzuch, aby wyjąć organy wewnętrzne, między innymi wątrobę uważaną za podstawę serca i siedzibę siły witalnej nyama, która razem z krwią krąży w żyłach. Na koniec Stwórca rozczłonkował ciało ofiary i rozrzucił w cztery punkty kardynalne. Gest ten oczyścił przestrzeń, cztery strony świata i Ziemię. Wszechświat nie wrócił do swojego poprzedniego stanu, ale został odnowiony i przeorganizowany i stał się najlepszym miejscem do życia. Ofiara O Nommo i podział jego ciała są przypominane każdego roku w czasie święta zbiorów Goru, gdy składane w ofierze zwierzę dzielone jest w podobny sposób jak Amma rozdzielił szczątki swojej ofiary.

Bunt i złe postępki Yurugu zniwelowane potem przez ofiarę O Nommo symbolizują wzajemne uzupełnianie się i koegzystencję dwóch zupełnie przeciwstawnych postaw tworzących wspólnie ludzką rzeczywistość.

Ewa Prądzyńska