Czarka

Czarka i spodek są typowym przykładem twórczości tak zwanych malarzy domowych (niem. Hausmaler), którzy odegrali istotną rolę w dziejach europejskich wytwórni porcelany, w tym też manufaktury w Miśni. Forma czarki bez ucha, podobnie jak błękitna dekoracja malowana pod szkliwem są wzorowane na porcelanie dalekowschodniej, co charakteryzuje wczesny okres działalności manufaktury miśnieńskiej. Pozostałe wzory zostały nałożone już poza wytwórnią.

W XVIII wieku szeroko praktykowane było malowanie porcelany w małych, czasem domowych pracowniach. Dekoratorzy chałupnicy nabywali w wytwórni porcelanę białą bądź zdobioną skromnie, często z drobnymi wadami, płacąc za nią umiarkowane ceny. Malowali na powierzchni dodatkowe ornamenty barwne i złocone, dla utrwalenia wypalali, i tak wzbogacone naczynia sprzedawali z zyskiem. Ich malarstwo prezentowało niekiedy bardzo wysoki poziom, było poszukiwane i wysoko cenione. Dlatego stanowili konkurencję dla wytwórni, które broniąc swych interesów, nierzadko utrudniały im nabywanie naczyń w ilości hurtowej. Wiele tego typu prac powstawało na specjalne zamówienie koneserów, którzy chcieli mieć wzory niepowtarzalne, odmienne od tych, które w wytwórni malowano seryjnie. Dlatego malarze domowi, którzy zdobyli większą popularność, zdołali utrwalić swe nazwiska w historii. Jednym z nich był J. F. Ferner – niestety znane są tylko inicjały jego imion. Malował wzory na porcelanie miśnieńskiej z dekoracją błękitną, podszkliwną. Są to postacie ludzi, czasem o charakterze orientalnym, architektura, ptaki i zwierzęta w kolorach czerwieni, zieleni i z dużym udziałem złoceń. Jego prace są dość naiwne, o uproszczonym rysunku, ale na tyle charakterystyczne, że stał się rozpoznawalny nawet przy braku sygnatury.

Barbara Czajkowska