Feluke am Nil (Am Nil) | Feluka na Nilu

Grafika przedstawia widok z wysokiego brzegu Nilu na typową łódź pasażerską o łacińskim ożaglowaniu pływającą po wodach tej rzeki. Łódź stoi przy nabrzeżu, a na niższym z dwu masztów pracuje marynarz zwijając go. Żagiel na dużym maszcie jest już zwinięty. Delikatny, asymetryczny kształt łodzi wypełnia bliski plan, podczas, gdy widok drugiego brzegu Nilu ledwie rysuje się na horyzoncie. Widok feluki towarzyszył nie tylko pejzażom Nilu, ale i wschodniej części Morza Śródziemnego oraz Morza Czerwonego. Orlik podjął ten egzotyczny temat, ponieważ fascynowała go kultura, a także sztuka, zarówno bliskiego jak i dalekiego wschodu. Tę fascynację dzielił zresztą z wieloma współczesnymi sobie artystami. Grafika jest pokłosiem podróży, którą Orlik odbył do Egiptu w 1921 roku. Asymetria kompozycji nawiązuje do secesji, ale motyw lekkiej łodzi i rozległej, powietrznej przestrzeni często spotyka się w pracach kubistów, na przykład u André Deraina, czy ekspresjonistów, takich jak Max Slevogt. Zdaje się on wyrażać swobodę życia, którego nie ograniczają uciążliwe normy społeczne, a wypełniają marzenia o tajemniczych przestrzeniach i dalekich podróżach.

Grafika została wykonana w 1915 roku mieszaną techniką akwaforty, akwatinty, suchej igły, ruletki i akwareli, odbita na grubym papierze welinowym oraz sygnowana ołówkiem.

Emil Orlik urodził się w 1870 roku w Pradze, a zmarł w 1932 roku w Berlinie. Kształcił się prywatnie w Monachium, w szkole portrecisty i malarza scen rodzajowych Heinricha Knirra (1862–1944) oraz na akademii u malarza scen historycznych Wilhelma Lindenschmidta Młodszego (1829–1895) i grafika Johanna Leonharda Raaba (1825–1899). Pracował głównie w Pradze w latach 1894–1904 i Berlinie od 1905 jako profesor państwowej pracowni dydaktycznej przy Muzeum Rzemiosła Artystycznego. Należał do Verein Deutscher Bildender Künstler in Böhmen (Związku Niemieckich Artystów Plastyków w Czechach), Secesji Wiedeńskiej. Jego pasją były podróże. Zwiedził Europę, często bywając w Paryżu i we Włoszech. Odbył egzotyczne podróże studyjne do Egiptu, Nubii, na Cejlon, do Chin, Korei i Japonii, gdzie uczył się drzeworytu japońskiego od miejscowych mistrzów. Wykorzystał tę naukę w swej praktyce artystycznej, w sposobie opracowania formy. Wyprawił się na półkulę zachodnią, do USA, gdzie odwiedził Nowy Jork i Cleveland. Był artystą wszechstronnym, malował, rysował, tworzył grafiki, fotografował, projektował scenografię i kostiumy teatralne. Chętnie podejmował tematykę portretową.

Ewa Gwiazdowska