Szpila

Ta wysokiej jakości ozdoba stroju została w całości odlana z brązu we wczesnej epoce żelaza, czyli ponad 2700–2400 lat temu. Jest to okazała szpila o dobrze wyważonych proporcjach. Jej główkę tworzą dwie efektowne czterozwojowe tarczki, określane mianem wolut lub ślimacznic, a poprzez brunatną patynę przebłyskuje pierwotna złocista barwa stopu.

Oprócz tego, że znaleziono ją we wsi Kępno (daw. określanej też jako Kępno Pomorskie), w województwie zachodniopomorskim, w miejscu zwanym Totenzaun, nie wiadomo nic więcej o okolicznościach odkrycia. Na wiele lat przed pierwszą wojną światową szpila znajdowała się w prywatnej kolekcji Friedricha Knacka z Dobrzan, nauczyciela i znanego badacza lokalnej historii. Szczecińskie Pommersches Landesmuseum (1927–1945) pozyskało ją do swoich zbiorów przypuszczalnie pod koniec lat 30. XX wieku.

Szpila z Kępna należy właściwie do odosobnionych znalezisk w skali Pomorza. Poza nią znany jest jeszcze jeden analogiczny egzemplarz z Myśliborza, przechowywany niegdyś w tamtejszym muzeum, a obecnie w Muzeum Prehistorii i Historii Dawnej w Berlinie (Museum für Vor- und Frühgeschichte, Staatliche Museen zu Berlin). Szpile te reprezentują grupę wytworów zwanych brązami kujawskimi lub stanomińskimi. Ich nazwa bierze się od słynnego skarbu ze Stanomina na Kujawach, gdzie we wczesnej epoce żelaza prężnie funkcjonowało centrum metalurgiczne. Niewykluczone, że obydwie szpile pochodziły właśnie z tego rejonu. Poza Polską podobne i tak samo datowane wytwory, znane są z Jutlandii, Bawarii w Niemczech, a także z północnych Włoch, Austrii, Moraw oraz Słowacji.

Dorota Kozłowska