Zapinka binoklowata

Zapinka binoklowata to oryginalna, znakomicie zachowana ozdoba stroju, przypominająca kształtem okulary. Przypuszczalnie była używana do spinania odzieży wierzchniej. Wykonana jest z czworograniastego drutu, z którego uformowano spiralne tarczki z ozdobnymi guzami pośrodku. Pomiędzy tarczkami umieszczony został efektowny ósemkowaty zwój. Sądząc po bardzo wczesnym numerze sygnatury Towarzystwa Historii i Starożytności Pomorza w Szczecinie znajdującym się na zabytku, zapinka mogła zostać znaleziona najpóźniej w latach dwudziestych XIX wieku. O okolicznościach jej odkrycia wiadomo jedynie, że wydobyta została z torfu, gdzie tkwiła na głębokości około 6 m. Taki kontekst odkrycia może wskazywać na wotywny charakter znaleziska. Do sierpnia 1944 roku była przechowywana w zbiorach Pommersches Landesmuseum in Stettin (Pomorskie Muzeum Krajowe w Szczecinie). Pod koniec drugiej wojny wraz z innymi cennymi zabytkami została wywieziona w głąb Niemiec. Do Szczecina powróciła dopiero w 2009 roku w wyniku polsko-niemieckiej wymiany dawnych zbiorów archeologicznych. Prezentowana zapinka binoklowata, datowana na wczesną epokę żelaza, tj. okres halsztacki C (lata ok. 750–600/550 BC), należy do grupy znalezisk rzadko spotykanych w Polsce. Kilkanaście dotychczas odkrytych egzemplarzy koncentruje się w trzech rejonach – na środkowo-wschodnim Pomorzu, w Wielkopolsce i Małopolsce. Dwa istotne zgrupowania podobnych zapinek występują także na odległym obszarze bawarsko-czeskim i rumuńsko-północnobałkańskim.

Dorota Kozłowska