Komoda

W drugiej połowie XVIII w. wraz ze zmianą mody w urządzaniu wnętrz miejsce rokoka zajął klasycyzm, w odmianie francuskiej zwany stylem Ludwika XVI, w austriackiej – józefińskim, w angielskiej – regencji, w polskiej – stylem Stanisława Augusta. Wcześniej zakrzywione rokokowe płaszczyzny i płynne linie skrzyniowych mebli wyprostowały się, nabrały statyki, zostały na powrót ujarzmione zasadami podziałów architektonicznych. Zasada równowagi między podziałami pionowymi i poziomymi na powrót stała się dominująca, jak w antyku. Bardzo dobrze widać to na przykładzie fornirowanej komody pochodzącej z dawnych zbiorów Potockich. Jej prostopadłościenny kształt ze ściętymi przednimi krawędziami podkreślają ozdobne odlewy ze złoconego brązu o motywach żłobkowanych konsol z festonami, wolutami, akantem i rozet w owalnych obramieniach. Z jej bryły, jak w architekturze,  wyraźnie wyodrębnia się odcięte profilowaniem zwieńczenie mieszczące górną szufladę. Czoła szuflad są rozdzielone poziomymi trawersami. Kształt szuflad podkreśla prostokątny narys perełkowania zaczerpniętego z repertuaru starożytnych motywów. Detal zdobniczy uzupełniają koliste uchwyty szuflad imitujące antyczne wieńce laurowe. Odlewy z brązu złoconego umieszczone na ściankach mebla są zharmonizowane, ale nawzajem od siebie niezależne, nie łączą się w jedną wspólną kompozycję. Graniaste, zwężające się do dołu i zakończone mosiężnymi obejmami nogi są wyraźnie odcięte od korpusu. Typowy dla klasycyzmu blat z białego marmuru powtarza narys rzutu mebla. 
Teresa Bagińska-Żurawska https://orcid.org/0000-0002-9243-3967