Krzesło z herbem Szreniawa

Krzesło z herbem Szreniawa
Zastosowanie elementów heraldycznych w meblarstwie nie należało do wyjątków. Wśród przykładów na uwagę zasługują sprzęty służące do siedzenia – fotele i krzesła, ozdobione tarczami z godłami oraz wzbogacone innymi elementami heraldycznymi umieszczanymi na oparciu lub jego zwieńczeniu. Wśród znanych przykładów z epoki renesansu wymienić można ozdobione herbami krzesła florenckiego rodu Strozzich. Były one odmianą „sgabello” – krzesła ze snycerowanym i deskowym oparciem i podporami siedziska. Z włoskiego „sgabello” rozwinął się znany na terenie całej Europy zydel (zedel) – drewniane krzesło o trapezowym siedzisku wspartym na odchylonych na zewnątrz nogach lub podporach i deskowym, profilowo wyciętym oparciu. W drugiej połowie XIX w., wraz z przyjściem mody na stylizacje historyczne, w meblarstwie chętnie powrócono do heraldycznych foteli i krzeseł. Spełniały one częściej funkcję ozdobno – reprezentacyjną niż ściśle użytkową, ustawiane zazwyczaj przy wejściu, w holu lub paradnym przedpokoju. Prezentowane krzesło stanowi przykład mebla heraldycznego. Jest to prawdopodobnie pochodząca z XIX w. kompilacja oparta na formie tradycyjnego zydla z typowymi dla epoki późnego baroku nogami. Na ośmiobocznej tarczy oparcia przedstawiono płaskorzeźbę z herbem Szreniawa (odmiana bez krzyża, dawna Drużyna) zwieńczonym mitrą przynależną wyłącznie herbom rodów książęcych. Tytuł ten otrzymał z nadania cesarza Ferdynanda III w 1647 r. Stanisław Lubomirski (1583 - 1649), pierwszy z rodu właściciel Łańcuta. Prezentowane krzesło pochodzi ze zbiorów pałacu w Przeworsku, pozostającego do reformy rolnej 1944 r. własnością Lubomirskich.
Opracowała Teresa Bagińska-Żurawska https://orcid.org/0000-0002-9243-3967