Dominikanie

Teka Lublin należy do dojrzałych dzieł graficznych Leona Wyczółkowskiego (1852–1936), który grafice poświęcił ponad trzydzieści lat swojej działalności artystycznej, zarzucając na jej rzecz malarstwo olejne. Graficznym medium zainteresował się około roku 1900. Już jako dojrzały artysta zaczął analizować możliwości techniczne między innymi akwaforty, akwatinty, algrafii, fluoroforty i przede wszystkim litografii. Dzięki zbliżonym efektom odbitki litograficznej do rysunku i malarstwa oraz możliwościom eksperymentowania, które najbardziej odpowiadały preferencjom i temperamentowi Wyczółkowskiego, litografia stała się jego ulubioną techniką. Cykle prac graficznych publikował w niskonakładowych tekach poświęconych pejzażowi oraz architekturze polskich miast. W panoramicznych widokach, ujęciach zabytkowych budowli i odtwarzanych z pietyzmem detalach architektonicznych łączył umiejętność dokumentacyjną z niezwykłą pasją indywidualnego odczuwania architektury. Teka Lublin stanowi jeden z najpiękniejszych portretów graficznych miasta, który artysta uzupełnił trzema planszami niezwiązanymi z miejską architekturą. Należą do nich dwie wersje Sosenek i Stara lipa w Piotrawinie. Wyczółkowski przygotował szkice rysunkowe podczas pobytu w Lublinie w 1918 roku. Złożoną z siedemnastu plansz autolitograficznych tekę wydano rok później w Krakowie w dwudziestu egzemplarzach. Po wydrukowaniu założonego przez artystę nakładu kamienie litograficzne zostały zniszczone, co w przypadku Wyczółkowskiego było częstą praktyką i nadawało jego odbitkom unikatowy charakter.

Kościół i klasztor oo. Dominikanów, położony w obrębie murów obronnych Starego Miasta, nad skarpą wzgórza Staromiejskiego, należy do najcenniejszych i najstarszych zespołów sakralnych w Lublinie. Drugi z widoków kościoła, zamieszczonych przez Wyczółkowskiego w tece, przedstawia fragment fasady świątyni z charakterystycznym późnorenesansowym szczytem i zaakcentowanymi hełmami bocznych wież. Artysta ujął go od strony jednego z podwórek, czyniąc malowniczy staromiejski zaułek równorzędnym elementem kompozycji. Widoczny w szerokich płaszczyznach cieni malarski gest artysty współistnieje z graficzną kreską, która buduje architektoniczny detal kompozycji.

Anna Hałata