Ślub Władysława IV z Cecylią Renatą

Niezwykle ważnym okresem w dziejach polskiego medalierstwa był barok. Jednym z pierwszych reprezentantów tego nurtu artystycznego był na terenie Rzeczypospolitej Sebastian Dadler. Jego niespełna 15-letni pobyt w Gdańsku, z którego tworzył m.in. na potrzeby polskiego dworu królewskiego, zaowocował wieloma wybitnymi pracami. Równie ważnym dokonaniem Sebastiana Dadlera było wychowanie następcy, którym był Jan Höhn zwany starszym (w odróżnieniu od swojego syna, także o imieniu Jan, zwanego młodszym). Jan Höhn starszy, podobnie jak Sebastian Dadler, urodził się w Strasburgu, a następnie po peregrynacji obejmującej różne miasta europejskie osiadł w Gdańsku. Tu zetknął się z Dadlerem, stając się jego współpracownikiem, uczniem; a w końcu następcą, początkowo był współtwórcą prac zlecanych Dadlerowi. Okres ten dobrze ilustrują medale, na których pojawiają się inicjały zarówno starszego mistrza, jak i młodszego adepta. Jednocześnie Jan Höhn starał się kształtować swój indywidualny styl. Pełną samodzielność osiągnął po 1647 roku, kiedy to Sebastian Dadler opuścił Gdańsk, by na stałe osiąść w Hamburgu. Jednakże nawet po tym okresie Höhn niejednokrotnie wykorzystywał wcześniejsze projekty swego mistrza. Jednym z pierwszych dzieł Höhna, zrealizowanych po pojawieniu się w Gdańsku, był medal wybity z okazji ślubu króla Władysława IV Wazy z Cecylią Renatą z rodu Habsburgów. Co ciekawe medal ten nie powstał na zamówienie dworu królewskiego, a był swego rodzaju wyrazem hołdu składanego królewskiej parze przez miasto Gdańsk. Szczególnie interesujący jest awers medalu przedstawiający Herkulesa wyciągającego z hadesu trzygłowego psa Cerbera. Napis dookolny informuje, że pod postacią Herkulesa przedstawiono króla Władysława IV, siewcę pokoju. Aby w pełni zrozumieć wymowę tej sceny, należy pamiętać, że znalazła się ona również na innym medalu Jana Höhna starszego. Chodzi o medal sławiący dokonania wojenne króla, dzięki któremu możemy się zorientować, że trzygłowy Cerber jest uosobieniem Rosji, Turcji i Szwecji, czyli krajów stanowiących wówczas największe zagrożenie dla Polski. W przeciwieństwie do awersu, rewers ściśle nawiązuje do okazji, z której został wykonany. Ukazuje dwa orły heraldyczne – polski z herbem Wazów na piersi i cesarski z herbem Habsburgów, których mariaż miał przynieść korzyść obu stronom.

Leszek Poniewozik