Moneta witen

W 2. połowie XIII wieku powstał Związek Hanzeatycki zrzeszający miasta pobrzeża Morza Północnego i Bałtyckiego, wspierające się w handlu i gospodarce. W XIV–XV stuleciu Hanza ustanawiała między innymi prawa do bicia monet. Należące do niej miasta przeżywały wówczas swój rozkwit. Wiodącymi ośrodkami były Lubeka i Hamburg. Ten ostatni był najważniejszym portem hanzeatyckim na Morzu Północnym. Miasta te, wraz ze Szczecinem (Stettin), Greifswaldem (Gryfia), Demminem (Dymin), Anklam (Tąglim) oraz Wolgast (Wołogoszcz) wprowadziły w 2. połowie XIV wieku wspólną monetę o nominale wyższym od denara. Był to witen (witten) o wartości 4 denarów. Grupę witenów wybitych w różnych ośrodkach Hanzy odkryto w 1999 roku w trakcie badań wykopaliskowych w Szczecinie na terenie Podzamcza. Wśród monet dominowały zachodniopomorskie, ale znalazły się także pojedyncze egzemplarze z Rostoku, Lubeki i Hamburga. Witen z Hamburga zawiera na awersie napis MONETA HAMBURG (moneta Hamburga) oraz wyobrażenie bramy z trzema wieżami i równoramiennym krzyżem – do dziś wizerunek ten widnieje w herbie miasta i jest jego symbolem. Na pomorskich monetach umieszczano niekiedy religijne sentencje. Na witenie widnieje napis DEUS BENEDICTUS (Bóg pobłogosławił) oraz równoramienny krzyż – symbol wiary chrześcijańskiej, często spotykany na późnogotyckich monetach.

Małgorzata Peszko