Postać Nommo

Nommo jest centralną postacią w kosmologii i mitologii Dogonów. Istnieje wiele wersji na temat jego pochodzenia. Według jednej z nich był pierwszą żywą istotą stworzoną przez boga Ammę. Miał cechy obu płci i z czasem sam się rozmnożył, dając życie czterem parom równie obojnaczych bliźniaków. Jeden z tych bliźniaczych Nommo – Yurugu zbuntował się przeciwko porządkowi ustanowionemu przez stwórcę Ammę i zakłócił proces kreowania uniwersum. Aby przywrócić ład i oczyścić nowo powstały wszechświat, Amma postanowił złożyć ofiarę z jednego z pozostałych Nommo. Jego ciało zostało rozczłonkowane i rozrzucone po całej istniejącej przestrzeni. Z różnych części jego szczątków Amma stworzył ośmiu przodków ludzkości, znanych w dogońskiej tradycji ustnej pod imionami: Amma Seru, Lebe Seru, Binu Seru i Dyungo Seru oraz ich cztery bezimienne bliźniaczki. Gdy w uniwersum zatriumfował porządek, poświęcony dla jego ratowania Nommo zmartwychwstał i już jako istota jednopłciowa wraz z ośmioma pierwotnymi przodkami oraz wszystkim, co jest potrzebne do normalnego funkcjonowania, został zesłany przez Ammę w arce na Ziemię. Pozostałe Nommo również przeniosły się na zaludnioną przez pierwszych przodków planetę, gdzie nadal pełniły rolę strażników Wszechświata i służyły pomocą przodkom Dogonów.

Dogońskie kulty Lebe i Binu, liczne ołtarze, składanie ofiar na ołtarzach wagem mają swoje źródła w micie o poświęconym w ofierze i następnie wskrzeszonym Nommo.

Wiele z rzeźbionych przez Dogonów figur interpretowanych jest jako przedstawienia Nommo i nawiązują do relacji pomiędzy bóstwem a stwórcą Amma oraz jego związków z ludzkością.

Ewa Prądzyńska