Nautilus

Nautilusami nazywano dekoracyjne puchary wykonywane z muszli łodzików pięknych (Nautilus Pompilius), głowonogów z rodziny Nautilidae, poławianych w ciepłych wodach zachodniej części Pacyfiku oraz Oceanu Indyjskiego. Powierzchnia spiralnie skręconych konch po oszlifowaniu miała perłowy odcień i lekko opalizujący połysk. W okresie nowożytnym muszle te były sprowadzane do Europy najpierw przez Portugalczyków, a od XVII wieku przede wszystkim przez kupców założonej w 1602 roku Holenderskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej, która w krótkim czasie zdominowała handel wschodnioazjatycki. Były wysoko cenione przez kolekcjonerów. Umieszczane w kunsztownych srebrnych oprawach łączyły w sobie cechy naturaliów – rzadkich wytworów natury oraz artificialiów – kunsztownych dzieł wykonanych przez człowieka. Podobnie jak puchary z innych egzotycznych materiałów – strusich jaj, orzechów kokosowych czy korali – stanowiły częstą ozdobę kunstkamer, renesansowych i barokowych gabinetów sztuki gromadzących kolekcje niezwykłych i cennych przedmiotów.

Prezentowany puchar wykonany został po połowie XVII wieku przez lubeckiego złotnika Michela Wintera (16..–1669). Miękko modelowaną powierzchnię stopy oraz gruszkowaty nodus zdobią motywy pojedynczych kwiatów, w tym goździków i tulipanów, nawiązujących stylistyką do popularnych w tamtym okresie atlasów botanicznych.

Monika Frankowska-Makała