Polak i śmierć

Stefano della Bella urodził się 18 maja 1610 roku we Florencji, był synem rzeźbiarza Francesco di Girolamo della Bella. W wieku dziesięciu lat uczył się w warsztacie złotniczym u Giovanniego Battisty Fossiego, następnie u Orazio Vanniego, rytownictwa zaś u Remigio Cantagalliny. Jego starsi bracia również otrzymali wykształcenie artystyczne. Wykonał prawie tysiąc rycin w licznych odbitkach oraz około siedmiu tysięcy rysunków.

Della Bella to jeden z najwybitniejszych przedstawicieli grafiki włoskiej XVII wieku. Jego twórczość przypada na czas dominacji techniki akwaforty wśród malarzy grafików. Tą techniką posługiwali się tacy artyści, jak: Guido Reni, Simone Cantarini, Antonio Tempesta, Salvator Rosa, Pietro Testa, Giovanni Benedetto Castiglione. Przodujący ośrodek artystyczny, jakim był Rzym, ustąpił miejsca indywidualnym pracowniom artystów grafików.

Motyw śmierci był podejmowany przez Stefano della Bellę kilkakrotnie. Jednym z przykładów jest seria alegorycznych grafik Śmierć zabierająca ofiary, wyróżniająca się na tle twórczości artysty. Do podjęcia tego tematu mogła go skłonić sytuacja we Francji, gdzie przebywał od 1639 roku. Z inicjatywy Richelieu i Mazarina był wysyłany w miejsca spektakularnych bitew w celu sporządzenia dokumentacji rysunkowej. Wojna trzydziestoletnia spowodowała liczne zniszczenia, głód oraz gorączka plamista zdziesiątkowały ludność. Dojmujące w cyklu jest przedstawienie dzieci i kobiet, potęgujące tragizm sytuacji. Inspiracją tego typu obrazów mogły być średniowieczne alegorie danse macabre, zrównujące ludzi wszelkich stanów wobec nieuchronnego końca życia.

Poza tym cyklem motyw pojawił się w serii grafik ornamentalnych i innych, jak na przykład Polak i śmierć. Śmierć personifikowana jest przez kostuchę, szkielet, pokryty suchą skórą. Twarz upiora, ukazana w krzyku, potęguje ekspresję i grozę postaci czającej się za plecami polskiego szlachcica.

Klara Sadkowska