Spiralka

Złota spiralka odkryta w Trzebiatowie jest częścią skarbu odkrytego w 1827 roku w bagnie, który zawierał ponadto pięć mniejszych spiralek, dwie ze złota i trzy z brązu, fragment sierpa oraz pokrywkę naczynia z brązu. Wszystkie te przedmioty były umieszczone w glinianym naczyniu. Chronologię całego zespołu określono na środkową epokę brązu (ok. 1300–1200 p.n.e.).

Spiralka jest importem z kręgu kultury nordyjskiej obejmującej swym zasięgiem obszar północnych Niemiec, Danii oraz południowej Skandynawii. Przedmioty ze złota odkrywane są głównie w grobach i skarbach, zarówno składanych w ziemi, jak i w wodzie lub bagnie jako dary wotywne. Były wyrobami prestiżowymi, nierzadko o znaczeniu kultowym, a ich wytwórcy cieszyli się poważaniem i wysokim statusem społecznym. Niektóre złote przedmioty wkładane były do specjalnych pojemników, np. zamykanych na klucz szkatułek, brązowych naczyń, drewnianych pudełek wzmacnianych metalowymi okuciami. Można wśród nich wyróżnić biżuterię, elementy dekoracyjne broni lub mebli oraz przedmioty związane z kultem, takie jak dyski, miniatury wózków oraz łódek, insygnia władzy. Wydaje się, że biżuteria mogła mieć również znaczenie rytualne, ponieważ niektóre okazy znalezione w grobach nie mają śladów użytkowania, co oznacza, że mogły być wykonane z przeznaczeniem na dar grobowy. Z kultem wiązana jest również część złotych naczyń. Ponadto istnieje dość liczna grupa przedmiotów o nieznanym przeznaczeniu. Być może ich funkcja pozostanie nierozpoznana, ponieważ obiekty ze złota miały często wyłącznie symboliczne znaczenie.

Monika Witek