Bogurodzica Hodigitria

ikona Bogurodzica Hodigitria Kazańska
Ikona Hodigitrii Kazańskiej w popiersiowym wizerunku Bogurodzicy z Chrystusem po prawej stronie trwale wpisała się w dzieje Rosji – patrz S.12770MŁ; S.12773MŁ; S.12778MŁ. Na jej cześć pierwsi władcy z dynastii Romanowów ustanowili dwa lokalne święta, podniesione do rangi powszechnych, obchodzone z okazji objawienia ikony w Kazaniu  21 lipca 1579 r. oraz zdobycia Moskwy przez wojska Dymitra Pożarskiego 4 listopada 1612 r. – odpowiednio 8 lipca i 22 października wg kalendarza juliańskiego. Dla moskiewskiego wizerunku Michał I Romanow wzniósł cerkiew. Car Aleksy, świętując narodziny następcy tronu Dymitra, uznał Bogurodzicę Kazańską za orędowniczkę domu Romanowów. Na początku XVIII w. kopię ikony sprowadzono do nowej stolicy – Petersburga, a w 1811 r. umieszczono ją w nowym Soborze Kazańskim. Michał Kutuzow kazał się nią pobłogosławić wyruszając przeciw Napoleonowi w 1812 r. Po wypędzeniu Francuzów Sobór Kazański w Petersburgu stał się pamiątką rosyjskiego zwycięstwa. W Kazaniu oryginał ikony pomimo rozwiniętego kultu został skradziony, ograbiony z kosztowności i zniszczony w 1904 r. jednak nawet w okresie komunizmu, podczas II wojny światowej wierzono w orędownictwo Kazańskiej Hodigitrii, które miało powstrzymać Niemców przed zajęciem Moskwy i wkroczeniem do Leningradu (Petersburga). Za zgodą Stalina w tych miastach odbyły się procesje z ikoną Bogurodzicy Kazańskiej, a modlitwa za jej wstawiennictwem przyczyniła się do zatrzymania Niemców pod Stalingradem. Jedna z XVIII w. kopii wizerunku, wywieziona z Rosji po rewolucji 1917 r., trafiła w 1993 r. do Watykanu, podarowana w 2004 r. Patriarchatowi Moskiewskiemu, przekazana została do Kazania. W nawiązaniu do opiekuńczej roli Bogurodzicy Kazańskiej od 2005 r. w Rosji ustanowiono obchody dnia Jedności Narodowej, w miejsce dotychczasowego święta upamiętniającego rewolucję październikową.
Teresa Bagińska-Żurawska https://orcid.org/0000-0002-9243-3967