20 groszy

Wśród biletów zdawkowych wprowadzonych do obiegu w 1924 roku znalazł się nominał dwudziestogroszowy. Jego zadaniem było zapewnienie dokonywania drobnych transakcji w sytuacji braku odpowiedniej liczby monet w obiegu. Konieczność uzdrowienia sytuacji gospodarczej w kraju, w tym przeprowadzenia reformy walutowej, była widoczna w Polsce od dawna. Podstawowym problemem, który odwlekał to zadanie, była niemożność zbudowania odpowiedniego zaplecza politycznego w podzielonym sejmie. Dopiero z końcem 1923 roku udało się powołać rząd posiadający legitymację do podjęcia niezbędnych działań naprawczych. Na jego czele stanął Władysław Grabski. Potrzeba podejmowania zdecydowanych i szybkich działań skutkowała rozwiązaniami tymczasowymi. Jednym z nich było wprowadzenie do obiegu biletów zdawkowych w miejsce monet, których nie udało się wybić w odpowiedniej ilości. Reforma walutowa weszła w życie z dniem 28 kwietnia 1924 roku i taką datę wydrukowano na biletach zdawkowych. Jednak w odniesieniu do biletów dziesięcio-, dwudziesto- i pięćdziesięciogroszowych ich wprowadzenie do obiegu nastąpiło nieco później. W przypadku dziesięcio- i pięćdziesięciogroszowych stało się to 5 maja, bilety dwudziestogroszowe pojawiły się zaś dopiero 7 lipca 1924 roku. Wszystkie trzy nominały miały podobną szatę graficzną, której stałymi elementami było centralne obramowane pole mieszczące symbol jednoznacznie wiążący się z kulturą i historią Polski, po bokach zaś znajdowały się wizerunki awersu i rewersu zastępowanej monety. W przypadku dwudziestogroszówki centralny motyw stanowił warszawski pomnik Mikołaja Kopernika dłuta Bertela Thorvaldsena. Kolorystyka była utrzymana w odcieniach ciemnego brązu. Bilety dwudziestogroszowe ukazały się w łącznym nakładzie 19 872 000 sztuk, co dawało sumę niespełna 3 974 400 złotych.

Bilety zdawkowe wycofano z obiegu na podstawie decyzji ministra skarbu z dnia 21 października 1924 roku. Okres, w jakim miały być wymieniane i przyjmowane w formie płatności, określono na czas od 1 listopada 1924 roku do 31 stycznia 1925 roku. Rozporządzenie informowało również, że wymiana biletów mogła się odbywać w siedzibach Centralnej Kasy Państwowej, Kas Skarbowych oraz oddziałach Banku Polskiego, a dodatkowo w Kasie Rządowej w Gdańsku.

Leszek Poniewozik