Guzek-krępulec, guzek z kołpakiem

Odlany z brązu guzek, złożony z pierścienia z czterema nóżkami i kołpaka ze stożkowatym wyrostkiem, należy do bardzo ciekawych znalezisk. Ten niepozorny przedmiot montowany był w uździenicy – głównej części uprzęży lub rzędu końskiego, gdzie spełniał rolę ozdobnika, ale także elementu zabezpieczającego miejsce styku rzemieni ogłowia. Wchodził w skład wyjątkowego skarbu odkrytego w 1884 roku w bagnie, który zawierał części rzędu końskiego, formy do odlewnia siekierek, fibule, okazałą brzytwę i destrukty kilku wyrobów brązowych, a także żelaznych. Należy podkreślić bagienny kontekst skarbu, który może świadczyć o jego szczególnym związku z wierzeniami i składaniem darów ofiarnych. Depozyt trafił do zbiorów muzealnych w Szczecinie i był tu przechowywany do sierpnia 1944 roku. Z uwagi na zbliżający się front i naloty alianckie został ewakuowany w głąb Niemiec. Do Szczecina powrócił dopiero w 2009 roku w wyniku polsko-niemieckiej wymiany dawnych zbiorów archeologicznych. Większość występujących w nim przedmiotów ma cechy wyrobów z kręgu kultury halsztackiej, której nazwa wywodzi się od cmentarzyska w miejscowości Hallstatt w Austrii. Prezentowany guzek, wraz z czterema analogicznymi okazami z tego samego skarbu, uznaje się za import z dorzecza górnej Łaby. Zabytki tego typu należą do znalezisk unikatowych w Polsce.

Dorota Kozłowska