August II Mocny - ustanowienie nagrody budowlanej

W 1697 roku tron w Polce objął elektor saski Fryderyk August I, łącząc swoją osobą najbardziej rozwinięte państwo w Rzeszy Niemieckiej z opromienioną jeszcze blaskiem wiktorii wiedeńskiej Rzeczpospolitą. Panowanie Augusta II doprowadziło nie tylko do zaprzepaszczenia wyłaniającej się perspektywy umocnienia Polski i Saksonii na arenie międzynarodowej, ale do politycznej katastrofy i gospodarczej ruiny Rzeczypospolitej.

Władca ten zdobył uznanie przede wszystkim jako zasłużony mecenas barokowej sztuki i architektury. W Warszawie przebudował między innymi Pałac Saski, Ogród Saski, Pałac w Wilanowie i Zamek Ujazdowski oraz nakazał wytyczyć tak zwaną Drogę Kalwaryjską, która później przyjęła nazwę Alei Ujazdowskich. Natomiast Drezno za jego panowania stało się centrum kulturalnym, wyposażonym w najznakomitszą w Niemczech kolekcję dzieł sztuki. Symbolem dokonań Augusta II, kontynuowanych także przez jego następcę Augusta III (1733–1733), są imponujące rezydencje o założeniach pałacowo-ogrodowych, jak chociażby: Zwinger, zamki Pillnitz, Moritzburg i Hubertusburg.

Na zaangażowanie Augusta II w działalność urbanistyczną wskazuje także interesujący nas medal, wybity w Dreźnie w 1707 roku. Widzimy na nim popiersie monarchy otoczone tytulaturą, w tłumaczeniu: Z BOŻEJ ŁASKI AUGUST II KRÓL POLSKI ELEKTOR SASKI, a na odwrocie scenę przedstawiającą siedzącego na murze Merkurego wręczającego sakiewkę amorkowi trzymającemu plan budynku, na tle architektury i placu budowy. Treść medalu objaśnia napis w otoku, w tłumaczeniu: NAGRODA PRAC BUDOWLANYCH USTANOWIONA, u dołu: ZE SKARBCA NAJJAŚNIEJSZEGO KSIĘCIA MDCCVII.

Umieszczona na medalu tytulatura monarsza nie oddaje stanu faktycznego. W 1706 roku August II zwyciężony przez króla Szwecji Karola XII zrzekł się tronu Rzeczypospolitej, na którym został osadzony Stanisław Leszczyński (1704–1709, 1733–1736).

Autorem medalu jest Henryk Paweł Groskurt (około 1675–1751), związany z dworem drezdeńskim wybitny medalier i rytownik stempli do monet. Swoją sygnaturę umieścił u dołu, pod królewskim popiersiem: H. P. GROSKURT. Jest on autorem kilkudziesięciu medali związanych z wydarzeniami polsko-saskimi, powstałymi także za panowania Augusta III. Groskurt tworzył w stylistyce schyłkowego baroku i rokoka, w której widoczna jest zapowiedź klasycyzmu.

Tomasz Markiewicz