Figura kultu przodków

W rzeźbie Bakongo badacze wyróżniają dwa typy figur przedstawiających macierzyństwo. Pierwszy ukazuje matkę, która trzyma dziecko, „matkę z dzieckiem”, drugi matkę karmiącą, „matkę karmicielkę”. Oba typy związane są z płodnością. Używane są również podczas obrzędów mających ją zapewnić. Bakongo wierzą, że „matka z dzieckiem” symbolizuje obfitość i gwarantuje ochronę dla rodzących się nowych pokoleń, natomiast „matka karmicielka” ma przede wszystkim chronić przed bezpłodnością i sprzyjać trwaniu rodów.

Zaprezentowana rzeźba kultu przodków przedstawia typ pierwszy – „matkę z dzieckiem”. Zarówno całe ciało kobiety, jak i dziecka zostało pokryte licznymi poziomymi, pionowymi oraz ukośnymi nacięciami. W ten sposób najprawdopodobniej zaprezentowano skaryfikacje, rodzaj zdobienia ciała poprzez nacinanie, zadrapywanie lub wypalanie skóry tak, że tworzy się jaśniejsza tkanka bliznowata (tatuaż bliznowy). Bakongo zdobią w ten sposób ciała kobiet jak i mężczyzn. Zabieg ten wykonuje się podczas obrzędu inicjacji. U kobiet jest on wyznacznikiem nie tylko piękna, ale i płodności. Bakongo wierzą, że jeśli dziewczyna przyjmie nacięcia bez krzyku to znaczy, że zniesie też ból związany z przyszłymi porodami. Natomiast gdy, krzyczy lub przerywa zabieg, nie będzie się nadawać do rodzenia dzieci. Dlatego też niektórzy mężczyźni przed ślubem sprawdzają, czy aby na pewno ich wybranka ma dokończoną skaryfikację, uważając tatuaż za gwarancję płodności przyszłej małżonki.

Katarzyna Findlik-Gawron