Naczynie ze smoczkiem

Gliniane naczynie ze smoczkiem zostało odkryte w roku 1957 w miejscowości Topornica (powiat zamojski). W tym właśnie roku archeologom z Muzeum Lubelskiego udało się wyeksplorować na badanym cmentarzysku – na wydzielonej tam działce nr 27, ten zabytek (więcej o całym stanowisku archeologicznym patrz: 441/A/ML oraz 445/A/ML).

Interesujące nas naczynie ma niewielkie wymiary – zaledwie 8,5 cm wysokości. Jego powierzchnię wygładzono, a surowiec, z którego zostało wykonane, to glina z domieszką piasku. Brzusiec naczynia jest zaokrąglony, na jego największej wydętości znajduje się zaś guzek z dużym otworem. To właśnie ta część sprawia, że przyjmowane jest jako naczynie ze smoczkiem, służące najprawdopodobniej do karmienia niemowląt.

Nie tylko taki kształt naczynia narzuca nam tę interpretację, miejsce znalezienia również za tym przemawia. Odkryto je bowiem wśród wielu innych drobnych, glinianych zabytków, które są określane jako zabawki dziecięce. Były tam zarówno małe miniaturowe naczynka o wymiarach najczęściej poniżej 5 cm, jak również grzechotki, figurki zoomorficzne oraz naczynko w kształcie rożka.

Naczynie ze smoczkiem znaleziono jako zabytek luźny, czyli nie zostało odkryte w żadnym z 230 grobów cmentarzyska. Czy wynika to z niezachowania się do naszych czasów grobu, w którym się znajdowało? Czy też, jak twierdzą niektórzy z badaczy – takie przedmioty były związane z praktykami magicznymi odbywającymi się na cmentarzu podczas obrzędów zadusznych?

Niestety na te pytania nie znamy jeszcze jednoznacznych odpowiedzi, jedynie dalsze badania i większy zasób źródłowy mogą pomóc w ich rozwiązaniu.