Czarka
początek XX w.
Muzeum – Zamek w Łańcucie
Jest częścią kolekcji: Varia
Tłok pieczętny Rządcy Dóbr Wilanów
W zbiorach Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie zachowało się przeszło czterdzieści zabytków sfragistyki, czyli pieczęci lub tłoków pieczętnych. Określenie sfragistyka pochodzi od greckiego słowa sphragis oznaczającego pieczęć (alternatywnie, od języka łacińskiego – sigillum – sygillografia) i definiuje gałąź pomocniczych nauk historycznych, której badania koncentrują się na pieczęciach – odczytywaniu ich znaczenia, a także ustalaniu okoliczności ich powstania. Historia sfragistyki sięga XIX wieku; dostrzeżono wówczas, że pieczęcie mogą stanowić wartościowy materiał źródłowy, wnoszący wiedzę w zakresie ustaleń politycznych, heraldycznych, z zakresu dyplomacji, a także innych wątków związanych z przeszłością.
Zespół pieczęci i tłoków pieczętnych zachowanych w zbiorach Muzeum pod względem czasu powstania sięga aż do XVIII wieku. Pieczęcie oraz tłoki dotyczą nie tylko dóbr wilanowskich. Zespół zawiera obiekty, które powiązać można z konkretnymi osobami – właścicielami Wilanowa w kontekście piastowanych przez nich urzędów, ale także takie, które dokumentują system administrowania dobrami i ich funkcjonowania, nie tylko wilanowskimi.
Mosiężny tłok pieczętny przeznaczony był do stempli odbijanych tuszem. Typariusz (część odbijana) jest okrągły i wypukłoryty (co oznacza, że wzór, który się odbija, opiera się na wypukłych formach – jak na współczesnych pieczęciach). Pieczęć wyposażona została w drewnianą rączkę, w formie grzyba, o profilowanym i wybrzuszonym trzonku. W polu pieczętnym znajduje się tarcza z godłem Pilawa w błękitnym polu, zwieńczona dziewięciopałkową koroną hrabiowską. Wokół biegnie napis majuskułą w języku polskim: + RZĄDCA + DÓBR WILANÓW. Pieczęć możemy uznać za cenną pamiątkę-dokument funkcjonowania niegdyś ogromnego organizmu jakim był klucz wilanowski, jego zarządzania i administrowania, obejmującego wszechstronną pracę rządcy. Pisze J. Żukowski (tenże, „Biuro rządcy dóbr Wilanów” jako źródło materiałów dotyczących budownictwa wiejskiego i podmiejskiego w XIX i na początku XX wieku, w: „Miscellanea Historico-Archivistica”, t. XXIII): Rządca dóbr stał na czele klucza dóbr i zarządzał wszystkimi gałęziami gospodarstwa na podległym mu terenie. […] Bez asygnaty rządcy nie mogła być wypłacona żadna kwota z kasy prowentowej, ani też nie można było wydać produktów w jakimkolwiek dziale produkcji. On także nadzorował i organizował wszelkie prace budowlane oraz inwestycje na terenie podległego mu klucza […]
sfragistyka, sphragis, klucz wilanowski, dobra wilanowskie, typariusz, pole pieczętne, Pilawa, Biblioteka Wilanowska, Jacek Żukowski
Autor / wytwórca
Wymiary
cały obiekt: wysokość: 7,8 cm, szerokość: 3,6 cm
Rodzaj obiektu
tłok pieczętny
Technika
rytowanie, toczenie
Tworzywo / materiał
mosiądz; drewno
Czas powstania / datowanie
Właściciel
Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie
Numer identyfikacyjny
Lokalizacja / status
T. Goode
początek XX w.
Muzeum – Zamek w Łańcucie
T. Goode
początek XX w.
Muzeum – Zamek w Łańcucie
T. Goode
początek XX w.
Muzeum – Zamek w Łańcucie
odkryj ten TEMAT
Muzeum Narodowe w Szczecinie
odkryj tę ŚCIEŻKĘ
Ścieżka edukacyjna
0/500
Używamy plików cookie, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Plikami cookie możesz zarządzać, zmieniając ustawienia swojej przeglądarki internetowej. Więcej informacji w Polityce prywatności.
Używamy plików cookie, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Plikami cookie możesz zarządzać, zmieniając ustawienia swojej przeglądarki internetowej. Więcej informacji w Polityce prywatności.
Zarządzaj plikami cookies:
Ten rodzaj plików cookies jest niezbędny do funkcjonowania serwisu. Możesz zmienić ustawienia swojej przeglądarki tak, aby je zablokować, jednak strona nie będzie wtedy działała prawidłowo.
WYMAGANE
Służą do pomiaru zaangażowania użytkowników i generowania statystyk na temat serwisu w celu lepszego zrozumienia, jak jest używany. Jeśli zablokujesz ten rodzaj cookies nie będziemy mogli zbierać informacji o korzystaniu z serwisu i nie będziemy w stanie monitorować jego wydajności.