Tableau powstańców styczniowych

Po powstaniu styczniowym około 20 tysięcy Polaków zostało zesłanych w głąb Rosji. Za udział w walkach lub pomoc powstańcom zapłacili wysoką cenę konfiskaty majątku, rozłąki z rodziną i umiłowaną Ojczyzną, która wciąż pozostawała w niewoli.

Na wygnaniu Polacy tworzyli małe wspólnoty, które pomagały im przetrwać i kultywować pamięć o Ojczyźnie i bliskich, którzy pozostali bez środków do życia. Czasem na Syberię wyjeżdżały całe rodziny. Żony dobrowolnie jechały ze skazanymi mężami. Pracowali ciężko, dokuczało im zimno, ubóstwo, tęsknota, nierzadko brak wieści od rodziny. Zachowane po nich pamiątki mają wielką wartość dokumentalną i historyczną. Są to: listy, wspomnienia, fotografie, wiersze, pamiętniki oraz drobne wyroby rękodzielnicze.

Wśród pamiątek po powstańcach styczniowych tableau wyróżnia się zarówno formatem, jak też złożonością formy. W przewadze składa się z fotografii, które czasami były jedynym śladem po człowieku. Niektórzy mieli nadzieję, że jeśli nie będzie im dane wrócić do Polski, to może chociaż powróci ich fotografia. Zdjęcia miały uchronić ludzi przed całkowitym zapomnieniem. Być może z taką intencją zostało stworzone pamiątkowe tableau, które oprócz wizerunków kilkunastu mężczyzn zawiera przedmioty osobiste, jak: grzebień, lufka, pierścionek, medalion ze Świętą Rodziną.

Krzyżyk, symbolizujący ciężki los powstańców, znalazł się w centrum kompozycji. Czarny krzyż to element biżuterii patriotycznej popularnej w okresie żałoby narodowej po upadku powstania styczniowego.