Kielich

Huty szkła istniały na ziemiach polskich już w XIV wieku, jednak złoty okres rozwoju tego rzemiosła nastąpił dopiero w wieku XVIII. Największą sławę z uwagi na jakość wyrobów i urodę dekoracji zdobyły szkła z hut działających w dobrach Radziwiłłów (obecnie na Białorusi) – w Nalibokach (1722–1862) i w Urzeczu (1737–1846). Obydwie zawdzięczają powstanie księżnej Annie z Sanguszków Radziwiłłowej. Była to dama o silnym – można powiedzieć trudnym – charakterze, a zarazem niezwykle przedsiębiorcza. Odziedziczyła po mężu dobra rozległe, ale zaniedbane i masę długów. Po latach intensywnej pracy zostawiła dzieciom prawdziwą fortunę. W młodości odbyła z mężem wiele podróży po Europie, w czasie których zwiedzała też słynne ośrodki szklarskie w Niemczech i na Śląsku. Pewnie już wtedy zrodziło się  niej pragnienie posiadania własnej huty produkującej luksusowe szkła o modnych wzorach. Wyroby hut Radziwiłłowskich są tak podobne, że trudno je rozdzielić. Główna różnica polega na tym, że w Urzeczu obok naczyń wytwarzano zwierciadła. Pośród naczyń przeważają kielichy różnego kształtu i wielkości – najwyższe osiągały nawet do pół metra wysokości. Te najbardziej luksusowe miały stopy ozdobnie szlifowane, a czary pokryte wzorami rytowanymi. Pośród dekoracji – obok różnorodnych ornamentów – częste są wzory wykonywane na indywidualne zamówienie, takie jak herby, monogramy i napisy o charakterze sentencji bądź życzeń.

Kielich ma dekorację wskazującą na to, że powstał z okazji zaślubin. Świadczą o tym dwa złączone serca, para gołąbków i litery, które mogą być monogramami nowożeńców. Szczęśliwie przetrwał uroczystości weselne, które „pochłonęły” wiele pięknych okazów szkła. Istniał bowiem zwyczaj tłuczenia kielichów po spełnieniu toastu „na szczęście”.

Barbara Czajkowska