![E/9488/ML Obraz malowana na szkle, przedstawiający św. Barbarę. Prostokątny, w układzie pionowym, w ramie z deseczek (szer. 3,5 cm), bejcowanej na ciemno. Tło obrazu jasno szare. Wszystkie elementy posiadają czarny kontur. Postać umieszczona centralnie, w ujęciu 3. Święta w prawym ręku trzyma kielich z Hostią, w lewej – pióro. Twarz zwrócona w prawą stronę. Rysunek twarzy wykonany czarną kreską, jasne plamy na policzkach, czerwone usta. Włosy czarne, splecione w warkocz – opadają do tyłu (widoczne nad lewym ramieniem). Na głowie korona 7-mio listna (żółto-niebieska) z czarnym szczytem o kształcie kulistym. Suknia fałdowana, koloru pomarańczowo-czerwonego (fałdy zaznaczone na czerwono, z dekoltem w kształcie „V”, ozdobionym żółtą falbaną; przy rękawach – sięgających łokci- falbany czerwone. Suknia przepasana jasnobrązowym pasem. Wokół szyi małe czerwone korale. Na suknię narzucony płaszcz; na zewnątrz niebieski z ornamentem koloru ultramaryny i brązu, od wewnątrz żółty z podobnym ornamentem koloru czarnego. Tło u góry obrazu, po obu stronach postaci, ozdobione symetrycznymi kwiatami: 3 kuliste kwiaty czerwono-żółte, rozdzielone ciemnozielonymi listkami. Pod postacią szlak: falista żółta linia i owalne zielone listki.](/brepo/panel_repo/2022/04/14/tnjjuk/contain-360-1000-max-e-9488-ml-001.jpg)
Święta Barbara
1801 — 1900
Muzeum Narodowe w Lublinie
Jest częścią kolekcji: Sztuka Ludowa Lubelszczyzny (XVII – 1. połowa XX wieku)
Występuje w ścieżce edukacyjnej: Ukryte znaczenia
Postać Boga – stwórcy i prawodawcy, przebywającego w górnym, niewidocznym dla oczu śmiertelników rejonie niebios, uważano za pasywną. Większą rolę przypisywano Jezusowi i Maryi oraz świętym, jako boskim pośrednikom. Każdy święty patron był rozpoznawalny po przydanych mu rekwizytach – atrybutach, często związanych z życiem lub formą męczeństwa. Do ich pomocy uciekano się w chorobie: do św. Błażeja przy bólu gardła, św. Apolonii – zębów, św. Łucji – oczu. Wobec niezrozumiałych wydarzeń lub klęsk żywiołowych, jak pożar, powódź czy burza z piorunami, modlono się kolejno do: św. Floriana, św. Jana Nepomucena i św. Barbary.
Kult św. Barbary w Polsce był zawsze żywy, przetrwał do czasów współczesnych. Pierwsze wzmianki o liturgicznym jej wspomnieniu w dniu 4 grudnia zapisano w XI wieku, w „Modlitewniku Gertrudy”, córki Mieszka II. Uznano ją za patronkę niebezpiecznych zawodów (górników, hutników, ludwisarzy, murarzy, artylerzystów) i profesji związanych z wodą. Rybacy morscy i flisacy śródlądowi nie wypływali bez wizerunku świętej, a w modlitwach prosili o ochronę, obfite połowy i szczęśliwy powrót do domu. W okolicach portów i rzecznych przystani stawiano kapliczki z wdzięczności za ocalone życie.
Święta Barbara stała się bohaterką wielu pieśni kościelnych oraz tak zwanych dziadowskich, a także przysłów. Przypisany jej grudniowy dzień był czasem wróżebnym. Ponieważ jest to początek adwentu, powstało wiele przysłów przepowiadających pogodę na Boże Narodzenie: „Święta Barbara po wodzie – Boże Narodzenie po lodzie” (i odwrotnie), „Jak Barbara po wodzie, Boże Narodzenie po lodzie, a Wielkanoc po wodzie”, „Jeśli w św. Barbarę gęś po stawie chodzi, to w Boże Narodzenie pływać po nim godzi”, „Jak na Barbary ciecze, to się zima odwlecze”, „Na św. Barbarę mróz, to na zimę wóz”, „Na Barbarę miętko, szykuj sanie prędko”, „Na Barbarę mróz – składaj chłopie wóz, a jak rozstaje – składaj chłopie sanie”, „Barbara mrozi, Mikołaj lód wozi”. Występowały też powiedzenia o charakterze wegetacyjnym, na przykład: „Na Barbarę jasno – w gumnach ciasno”. W dzień św. Barbary kończono także, trwające od dnia św. Katarzyny (25 listopada), wróżby matrymonialne. Jeśli gałązki wiśni lub czereśni włożone przez dziewczęta do dzbana z wodą zakwitły na Boże Narodzenie, oznaczało to dla panien szybkie i szczęśliwe zamążpójście.
Autor / wytwórca
Wymiary
cały obiekt: wysokość: 52 cm, szerokość: 48 cm
Rodzaj obiektu
obraz, malarstwo
Technika
technika olejna
Pochodzenie / sposób pozyskania
darowizna
Czas powstania / datowanie
Miejsce powstania / znalezienia
Właściciel
Muzeum Narodowe w Lublinie
Numer identyfikacyjny
Lokalizacja / status
1801 — 1900
Muzeum Narodowe w Lublinie
1801 — 1900
Muzeum Narodowe w Lublinie
1801 — 1900
Muzeum Narodowe w Lublinie
odkryj ten TEMAT
Muzeum Okręgowe w Toruniu
odkryj tę ŚCIEŻKĘ
Ścieżka edukacyjna