Pejzaż jesienny

Apoloniusz Kędzierski tworzył od lat 80. XIX wieku do 1939 roku, reprezentował postawę tradycjonalistyczną. Był uczniem J. Brandta, W. Gersona i akademii monachijskiej. Najbardziej cenione przez współczesnych były jego prace z tak zwanego nurtu folklorystycznego, będącego pokłosiem fascynacji artystów kulturą ludową i pejzażem wiejskim. Nurt ten ujawnił się w sztuce polskiej około połowy XIX wieku, a rozkwitł w okresie Młodej Polski. Kędzierski zdobył uznanie obrazami: Wiejski astronom i Przesiewanie. Nastrojowe, utrzymane w konwencji realistycznej dzieła są pozbawione bezpośrednich wpływów nauczycieli, ujawniają zarysy indywidualnego stylu malarza charakterystycznego dla dojrzałej twórczości.

Równocześnie z nimi powstawały odmienne formalnie pejzaże. Przykładem tej tendencji w twórczości artysty jest obraz Struga. Przedstawia czarowny widok jesiennego lasu z płynącym pośrodku strumykiem. Malując mieniące się ciepłymi kolorami drzewa, oświetlone promieniami słońca, artysta postawił przed sobą trudne zadanie. Fragment przyrody był pretekstem do zmierzenia się z problemem percepcji otaczającej rzeczywistości i możliwości przełożenia naocznej obserwacji na język malarstwa. Obraz powstał z inspiracji, odbieranej wówczas jako wnoszącą powiew żywej, bezpośredniej wizji, sztuką impresjonistów. Kędzierski podchwycił i zastosował ich rozwiązania warsztatowe. Pierwszym z nich była kompozycja polegająca na zaskakującym kadrowaniu. Dała widzowi złudzenie wchodzenia w głąb przestrzeni obrazu. Drugi element stanowi żywa kolorystyka z dominantą czystych tonów. Wreszcie bardzo istotnym zabiegiem, powszechnie kojarzonym jako najbardziej charakterystyczna cecha techniki impresjonistycznej, jest sposób położenia farby za pomocą drobnych uderzeń pędzla, zestawianych obok siebie plamek. Poprzez umiejętne połączenie wymienionych elementów udało się malarzowi uzyskać obraz nasycony wewnętrzną energią i ekspresją. Przyciąga wzrok patrzącego i przypomina o odwiecznym pięknie i potędze przyrody.

Bożena Kasperowicz