Maska gomintogo

Maska gomintogo przedstawia głowę zwierzęcia z rodziny jeleniowatych. Charakterystyczną cechą pozwalającą zidentyfikować maskę jest rozłożyste poroże (łopata). Podobnie jak inne maski dogońskie tańczy w trakcie świąt pogrzebowych Dama kończących długi okres opłakiwania zmarłego. Mit tłumaczący powstanie maski gomintogo opowiada historię mężczyzny, który zachorował i zwrócił się o pomoc do wróżbity. Ten uznał, że za chorobę odpowiedzialna jest nyama – rodzaj duszy, siła życiowa gomintogo, którego zabił nieżyjący już ojciec chorego mężczyzny. Zgodnie z radą wróżbity narysowano głowę zwierzęcia najpierw na skalnej ścianie, a potem wyrzeźbiono ją w drewnie. Drewnianą maskę założono choremu na głowę. Tak przebrany udał się na taras domu ojca i zaczął odtwarzać historię poprzedzającą śmierć zwierzęcia. Naśladował scenę, w której ojciec uprawiał proso, zbierając je na skalnej półce, a następnie odegrał rolę zwierzęcia wbiegającego na poletko oraz wyjadającego i niszczącego racicami plony. Dzięki tym zabiegom dusza gomintogo poszła w ślad za duszą swojego zabójcy i przestała się mścić na żyjących.

Maska zakładana jest na twarz i tworzy całość dopiero ze strojem wykonanym z barwionych włókien roślinnych. Tancerz, którym zawsze jest mężczyzna, członek stowarzyszenia Awa trzyma w ręku kij, którym uderza trzykrotnie o ziemię, najpierw z prawej strony, potem z lewej, następnie przykuca i opuszcza głowę na klatkę piersiową. Od czasu do czasu odgrywa ruch skubania zboża i trawy. Ta mimika przypomina, że zwierzę zadeptało i pożarło plony rolnika, który zabił go w rewanżu za szkody.

Ewa Prądzyńska