Podwójny guzik

Ten niepozorny przedmiot należy do unikatowych znalezisk archeologicznych. Jest to guzik z dwoma kolistymi główkami, na których delikatnie wypukłym spodzie przewiercono, horyzontalnie w stosunku do korpusu okazu, po jednym otworze. Co ciekawe, starannie wyszlifowana górna powierzchnia przypomina swoją strukturą masę perłową pokrywającą muszle. Fakt ten już od początku odkrycia zaintrygował badaczy, którzy poddali zabytek badaniom mikroskopowym, chemicznym oraz konsultacjom zoologicznym. W rezultacie okazało się, że został zrobiony z kłów (szabli) dzika, a dokładnie z ich przedniej części pokrytej szkliwem.

Zabytek znaleziono przypadkowo w 1887 w torfie, na głębokości 1 m. Znajdował się tam wraz z ozdobną tarczką i dwoma zestawami brzękadeł z brązu oraz czterema analogicznymi guzikami, które niestety nie zachowały się do chwili obecnej. Skarb ten datowany jest na V okres epoki brązu, czyli lata około 900–750 BC.

Wśród publikowanych źródeł archeologicznych nie udało się dotychczas natrafić na podobne zapięcia w obszarze środkowej i północnej Europy. Mamy jednak to szczęście, że niemalże identyczne guziki pojawiły się niedawno w innym z pomorskich skarbów. Odkryto go zupełnie przypadkowo w 2014 roku w miejscowości Wąwelnica koło Szczecina. Generalnie istnieje pogląd, że ten typ niezwykle rzadko spotykanych guzików z kości lub zębów zwierzęcych wywodzi się z odległego regionu alpejskiego, ze strefy osad palowych zamieszkiwanych przez lokalne odłamy ludności kultury łużyckiej. Tylko tu bowiem poświadczone są jak dotychczas znaleziska podobnych guzików.

Dorota Kozłowska