Salka w Wieży

Nazwy historyczne: „Gabinet pod Wieżą malowany”, „Gabinet za kolumnowym Appartamentem” (pocz. XIX w); Gabinet w Baszcie(poł. XIX w.)
Nazwy inne: Salka w Wieży południowo – wschodniej, Gabinet w Wieży.
Czas powstania 90. lata XIX w i lata1890-1895.
Architekci:
Artyści: zapewne Lucjan Smuglewicz, Vinzenzo Brenna, Kazimierz Chodziński, Mariano Fortuny y Madrazo.

Gabinet urządzony przez księżną Izabellę  z Czartoryskich Lubomirską (1737-01815) na początku ostatniej dekady wieku XVIII, w ośmiobocznej Sali na piętrze w wieży południowo–wschodniej. Gabinet ten wzorowany na angielskich wnętrzach braci Adamów otrzymał malarską klasycystyczną dekorację ścian, ościeży i sufitu zapewne autorstwa Lucjana Smuglewicza o motywach groteskowych ujętych ornamentem z dębowych liści, jako obramienia dla sztychów Giovanniego Volpato wg rysunków Stefano Tofanellego ze Stanz Watykańskich Rafaela, a w suficie dla  portretu księcia Henryka Lubomirskiego jako Serafina z 1787 przez Mary Louise Cosway. Zarówno sztychy jak i portret zostały w 1944 wymontowane i ewakuowane na zachód. Obecnie w ich miejscach znajdują się współczesne kopie. Klasycystyczny kominek, z lat dziewięćdziesiątych wieku XVIII, z białego marmuru, pokryty jest malarską dekoracją groteskową Vinzenzo Brenny z płaskorzeźbionym przedstawieniem Diany na łowach. Podłoga z dębu, mahoniu, orzecha i jaworu z rozetą pośrodku i z motywami roślinnymi w kwadratowych polach, ułożona została w latach trzydziestych XIX wieku według projektu Karola Chłodzińskiego.
Aż do 90. lat XIX wieku jedyne wejście do Gabinetu w Wieży prowadziło z Salonu Kolumnowego, drugie przeszklone drzwi od zachodu były wejściem na balkon, zamieniony w 20./30. latach XIX wieku  na przeszklone wnętrze także zwane Balkonem - dzisiaj to Pokój Werandowy, jaki powstał podczas wielkich prac remontowych i modernizacyjnych przeprowadzonych przez III ordynata Romana Potockiego (1851-1915) i jego żonę Elżbietę z Radziwiłłów. Od tego czasu głównym wejściem do Gabinetu stały się przeszklone, dwuskrzydłowe drzwi z Pokoju Werandowego. Stałe wyposażenie Gabinetu stanowi ustawiony wówczas pośrodku kwietnik według projektu z około 1905 roku malarza hiszpańskiego Mariano Fortuny y Madrazo, z ukrytym w roślinności reflektorem elektrycznym skierowanym ku górze dla oświetlenia wprawionego w sufit portretu Henryka Lubomirskiego.  
Cholewianka-Kruszyńska Aldona, Portrety i wizerunki księżnej Marszałkowej, Biblioteka dawnej Ordynacji łańcuckiej 3 (5), Łańcut 2016, s.17.
Kossakowska- Szanajca Zofia, Majewska-Maszkowska Bożenna, Zamek w Łańcucie, Warszawa 1964, s. 215-218.
Majewska-Maszkowska Bożenna, Mecenat artystyczny Izabelli z Czartoryskich Lubomirskiej 1736-1816, Wrocław-Warszawa-Kraków, 1976,  s. 270.
Omilanowska Małgorzata, Sito Jakub, Katalog zabytków sztuki w Polsce, seria nowa T.III, zeszyt 5, Warszawa 1994, s.40- 41
Piotrowski Józef, Zamek w Łańcucie, zwięzły opis dziejów i zbiorów, Lwów 1933, s.78.

 Aldona Cholewianka- Kruszyńska