![E/342/ML E/342/ML - Chrystus Ukrzyżowany. Stan rzeźby zły. Brak rąk i stóp. Głowa pochylona w prawo. Rysy twarz wyraziste, ostre. Głowę oplata korona cierniowa spleciona z wypukłych wałeczków. Włosy okalają twarz i opadają na ramiona. Krótka bródka, podkreślona pionowymi żłobieniami okala brodę. Piersi wyodrębnione półkolistą linią. Zaakcentowana środkowa część brzucha. Perizonium stanowi prosty, krótki płat materiału, który jest związany na prawym biodrze na węzeł, a końce jego opadają luźno. Powierzchnię perizonium wypełnia rzeźbiony ornament. Nogi proste. Podkreślone mięśnie ud i łydek. Stopy złączone.](/brepo/panel_repo/2022/04/14/dzuuzb/contain-360-1000-max-e-342-ml-001.jpg)
Chrystus Ukrzyżowany
1845 — 1855
Muzeum Narodowe w Lublinie
Jest częścią kolekcji: Sztuka Ludowa Lubelszczyzny (XVII – 1. połowa XX wieku)
Ukrzyżowanie to kulminacyjna scena Pasji Chrystusa, znana także w XIX-wiecznej polskiej sztuce ludowej. To temat najczęściej przedstawiany w sztuce chrześcijańskiej od IV wieku. We wczesnym okresie śmierć Jezusa na krzyżu wyobrażano symbolicznie, ukazując tylko krzyż lub symbol Jezusa-Baranka. Dopiero od VI wieku na obrazach pojawiła się człowiecza postać Syna Bożego. Najstarsze zachowane przedstawienie pochodzi z VI wieku, a sam wzór ikonograficzny utrwalił się w wieku XIII. Od tego czasu wykształciły się jego różne warianty, między innymi narracyjne wielofigurowe z osobami Maryi i św. Jana lub Marii Magdaleny pod krzyżem czy – popularne w polskiej sztuce dewocyjnej i spotykane na krzyżach przydrożnych – wyobrażenie Chrystusa Ukrzyżowanego z insygniami Męki Pańskiej, czyli narzędziami, którymi żołnierze rzymscy zadawali ból i rany Jezusowi, oraz przedmiotami lub obiektami związanymi z Pasją. Należą do nich: gwoździe, korona cierniowa, włócznia, chusta Weroniki, kolumna biczowania, srebrniki, rózgi (bicze), obcęgi, młotek, kości do gry, kogut, drabina, gąbka, szata, miecz.
Podobnie jak kapliczki z Frasobliwym krzyże z rzeźbą Ukrzyżowanego w ogromnej ilości spotykane są w polskim krajobrazie wsi i miast. Należą także do podstawowego wyposażenia kościołów – witają wiernych w przedsionku lub zdobią belkę tęczową spinającą łuk arkadowy usytuowany na granicy nawy głównej i prezbiterium. Krzyże gęsto wypełniają przestrzeń cmentarzy, a w formie pasyjki znajdują się w domach, dziś najczęściej nad drzwiami, niegdyś na ołtarzyku domowym lub w świętym kącie. Figury Chrystusa Ukrzyżowanego, tak jak inne ludowe wyobrażenia chrystologiczne, odznaczają się wielką siłą wyrazu. Zachwycają oszczędną formą oraz ekspresją osiągniętą przez uproszczenia i geometryzację. Zniekształcenia i zaburzenia proporcji zaś, często niezamierzone, a wynikające z braku umiejętności warsztatowych, dodają szczególnego wdzięku.
Zachowane rzeźby powstały w drewnie, choć w zbiorach muzealnych znajdują się również wykonane w mniej trwałym surowcu – glinie. Ich twórcami byli zazwyczaj wiejscy stolarze i rzeźbiarze samoucy. Istniała również grupa świątkarzy wędrownych. Zachowały się nieliczne nazwiska: Pawła Bienia, Mikołaja Gomieli, Jana Kapronia, Jana Olińskiego, Daniela Kuźmiuka czy Józefa Kwiatkowskiego.
Autor / wytwórca
Wymiary
cały obiekt: wysokość: 34 cm
Rodzaj obiektu
rzeźba
Technika
rzeźbienie
Tworzywo / materiał
drewno
Pochodzenie / sposób pozyskania
darowizna
Czas powstania / datowanie
Miejsce powstania / znalezienia
Numer identyfikacyjny
Lokalizacja / status
1845 — 1855
Muzeum Narodowe w Lublinie
1890 — 1910
Muzeum Narodowe w Lublinie
1845 — 1855
Muzeum Narodowe w Lublinie
odkryj ten TEMAT
Muzeum Narodowe w Szczecinie
odkryj tę ŚCIEŻKĘ
Ścieżka edukacyjna