Plaża w Scheveningen

Pejzaż przedstawia fragment plaży znanego holenderskiego kurortu nadmorskiego w Scheveningen, oddalonego o 6 km od centrum Hagi, będącego współcześnie dzielnicą administracyjnej stolicy Niderlandów. Na początku XIX wieku było ono spokojną osadą rybacką z piaszczystym brzegiem morskim, szeroką plażą, niewielkimi, porośniętymi roślinnością wydmami, bezpośrednio sąsiadującymi z zabudowaniami.

Identyfikację lokalizacji umożliwia wyłaniająca się zza subtelnie wydobytych miękkim światłem słonecznym wydm wieża z charakterystycznym hełmem – to Oude Kerk przy Keizerstraat. Obok widoczne są dachy sąsiednich zabudowań, w tle dostrzec można fragment dwuwieżowej fasady innego z kościołów. Na plaży znajduje się szereg wyciągniętych na brzeg kutrów, kilka kolejnych pływa przy brzegu. Bohaterem obrazu jest natura – obraz to swoiste studium nieba, które wypełnia znaczną część kompozycji (linia horyzontu w 1/3 wysokości obrazu). Drobne sylwetki ludzi spacerujących po plaży ożywiają kompozycję. Przedstawiony najbliżej widza, poruszający się konno mężczyzna w cylindrze na głowie, został namalowany, jak się wydaje, w innej skali niż pozostałe postaci.

Sposób opracowania potwierdza opanowanie przez twórcę warsztatu miniaturzysty. Praca zapewne wyszła spod ręki Johannesa Hariego I, ucznia Jeana George’a Teissiera. Hari znany jest dziś głównie z licznych miniatur portretowych, chociaż w dorobku artysty znajdują się także sceny rodzajowe i portrety w większym formacie. Kontynuatorem malarskich tradycji rodzinnych był Johannes Hari II (1807–1887), podobnie jak ojciec przez całe życie związany z Hagą i podobnie jak on malujący sceny rodzajowe, portrety oraz widoki miejskie. Na obecnym etapie badań, wobec niewystarczającego materiału porównawczego, trudno jednoznacznie przesądzić o autorstwie szczecińskiego obrazu, który mógł powstać w latach trzydziestych XIX wieku, kiedy obaj twórcy działali równolegle.

Dariusz Kacprzak