Maciuś z książką

Rysunek siedzącego Maciusia (w ujęciu bez stóp, tak jak w całym projekcie – w czerwonej marynarce z wyłożonym białym kołnierzykiem i czerwonych spodniach do połowy nóg). Na lewo od sylwetki chłopca widoczne niebieskie kwiatki z długimi łodygami. Wystają z brązowej korony, z której Chmielewska uczyniła motyw przewodni całego projektu (tak jak z motywów florystycznych).
Maciuś trzyma przy pasie, okładką do nas, książkę, na której widnieje napis ,,Król Maciuś Pierwszy’’ (wykonany przez Iwonę Chmielewską akwarelą). Pod napisem na okładce po prawej wizerunek autora powieści, Janusza Korczaka, obok dziecka z koroną na głowie.
Król Maciuś siedzi w pozycji z portretu chłopca – Hersza (Henryka) Goldszmita, z około 1888 r. – fotografii, która widnieje w powieściach, tak jak w pierwszym wydaniu z 1923 r., przy tekście wstępu (zob. https://polona.pl/item/krol-macius-pierwszy-powiesc,MzM5MTc4Mw/4/#info:metadata, dostęp 30.07.2021; w książce obrazkowej ,,Jak ciężko być królem’’ fotografia ta zamyka książkę). We wstępie tym czytamy (cyt. z wyd. I, Warszawa 1923, s. 1): ,,Więc kiedy byłem taki, jak na tej fotografji, sam chciałem zrobić to wszystko, co tu napisane. A potem zapomniałem, i teraz jestem stary. I już nie mam ani czasu, ani sił, żeby wojny prowadzić i do ludożerców jeździć. A fotografję taką dałem, bo ważne jest, kiedy naprawdę chciałem być królem, a nie – kiedy o królu Maciusiu piszę. I myślę, że lepiej dawać fotografje królów, podróżników i pisarzy, kiedy nie byli jeszcze dorośli i starzy, bo tak – to się zdaje, że oni odrazu byli mądrzy i nigdy nie byli mali. I dzieci myślą, że nie mogą być ministrami i pisarzami, a to nieprawda’’.
Tamara Sztyma i Anna Czerwińska w swoistym posłowiu do „Jak ciężko być królem’’ zwróciły uwagę na wyraźną bliskość wyglądu małego Goldszmita – Korczaka i postaci Maciusia z wizji Chmielewskiej i żartowały, że ,,Zmieniając ciemne barwy chłopięcego ubranka [ze zdjęcia] na królewski szkarłat, Iwona Chmielewska spełniła marzenie samego Korczaka i uczyniła go królem”.
W projekcie scenografii wystawy praca została wykorzystana, wzorem powieści, w części wstępnej – zanim zaczynała się ,,akcja’’, zob. https://www.polin.pl/sites/default/files/pictures/w-polsce-krola-maciusia_zdjecia-z-wystawy_1_0.jpg. 
Przemysław Kaniecki