Pojemnik na fetysz

Dogonowie to lud mieszkający w Republice Mali. Podstawą ich gospodarki jest kopieniactwo. Wiele z dogońskich dorocznych obrzędów wiąże się z zapewnieniu sobie dobrych zbiorów. W tym celu dziękują bogu Ammie i przodkom za dobry urodzaj, prosząc jednocześnie o błogosławieństwo na nadchodzący sezon prac polowych. Dwoma najważniejszymi świętami związanymi z rolniczym kalendarzem są Goru i Bulo, podczas których współpracują kapłani obu kultów życia: Hogon (kapłan kultu Lebe) i Binukedine (kapłan kultu Binu).

Święto Goru obchodzone jest po zebraniu plonów zazwyczaj na przełomie grudnia i stycznia. Ciekawa jest etymologia nazwy tego święta. Słowo goru tłumaczy się dosłownie jako „zadowolony”. Niektórzy jednak uważają, że jest to onomatopeja, gdyż brzmienie tego określenia przypomina według Dogonów dźwięk gotującej się papki z prosa. Wielu ze współczesnych mieszkańców Masywu Bandiagara wywodzi z kolei termin goru od słowa gor oznaczającego zmarłych przodków, którzy w tym dniu przybywają nocą do wiosek, aby świętować ze swoimi żyjącymi krewnymi.

W czasie święta zbiorów ofiarowuje się bytom metafizycznym oraz przodkom nowo zebrane zboża zmieszane z wodą oraz zwierzęta – kurczaki, barany i kozy. Mieszankę zbóż i wody nazywa się bago di (woda nowego roku). Jedynym zbożem, którego nie wolno składać w ofierze w czasie święta Goru jest fonio – najmniejsze ziarno świata, zwane w języku dogo-so po (Digitaria exilis z rodziny Poaceae). Fonio na początku kreowania świata zostało skradzione przez Yurugu – zbuntowanego syna boga Ammy i choć zajmuje ważne miejsce w dogońskiej mitologii uważane jest przez to za nieczyste, dlatego nie ma dla niego miejsca wśród ofiar składanych w podzięce za zbiory.

Ewa Prądzyńska