Obraz - Grosse Ritterstrasse (obecnie ul. Korsarzy) z wieżą zamku

Najchętniej wybieranym przez artystów malarzy działających w Szczecinie w 1. połowie XX wieku tematem architektonicznym był zamek książąt pomorskich, identyfikujący miasto i na trwałe wpisany w jego krajobraz. Początki murowanej siedziby książęcej sięgają połowy XIV wieku, czasów Barnima III (1300–1368) z dynastii Gryfitów. Przez stulecia zamek był wielokrotnie przebudowywany oraz niszczony przez pożary i wojny. Najdotkliwiej ucierpiał pod koniec drugiej wojny światowej, podczas nalotów dywanowych w 1944 roku. Jego odbudowę ukończono w 1980 roku, przywracając mu renesansowy wygląd z XVI stulecia. Obecnie zamek składa się z pięciu skrzydeł otaczających duży i mały dziedziniec i trzech wież, w tym Wieży Dzwonów, przy której znajduje się główne wejście od ul. Korsarzy. Pobudki, jakimi kierowali się artyści przy wyborze zamku, jako motywu przewodniego swoich prac były wielorakie. Pod koniec XIX wieku zainteresowanie zabytkową architekturą wyraźnie wzrosło, co wiązało się niewątpliwie z decyzją z 1873 roku o wyburzeniu fortyfikacji i przeobrażeniu Szczecina w nowoczesny ośrodek wielkomiejski. Widomym znakiem przekształceń urbanistycznych miasta była budowa reprezentacyjnych tarasów widokowych (Hakenterrasse), dzisiejszych Wałów Chrobrego, w latach 1901–1921. Kompozycje malarskie, wiernie odtwarzające detale architektoniczne, miały stanowić artystyczny zapis ulotności, nietrwałości i przemijania. Po pierwszej wojnie światowej dawne budowle zaczęły budzić zainteresowanie nie tylko ze względu na historyczną, ale i patriotyczną wartość. Stanowiły symbol chlubnej przeszłości. Upamiętnianie pozostałości po książęcym rodzie Gryfitów stało się dla szczecińskich artystów niejako spełnieniem patriotycznego obowiązku. Popularnym ujęciem zamku stał się widok Wieży Dzwonów, rozumiany jako symbol minionych, wspaniałych czasów, a także malowany jako ćwiczenie szkolne.

Małgorzata Peszko